Tựa

Trong một xứ thuộc địa có truyền thống đấu tranh lâu dài chống chủ nghĩa thực dân như ở ta thì đáng lẽ cuộc đấu tranh tư tưởng và chính trị phải diễn ra chủ yếu phải là giữa hai đảng: tư sản và vô sản. Đáng lẽ, cuộc đấu tranh đó phải là trung tâm của các cuộc đấu tranh nhằm giành quyền lãnh đạo nhân dân trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc.

Nhưng thực tế lại không phải vậy.

Ở Việt Nam, các đảng tư sản lại không thích hoạt động tư tưởng lý luận, ngay cả Quốc dân đảng. Bản thân họ ngập ngừng mãi trong việc lựa chọn một chủ nghĩa. Chính vì thế, khuynh hướng cách mạng dân tộc tư sản trước và sau Khởi nghĩa Yên Bái đều không tạo nổi ra một chính đảng có khả năng dẫn dắt quần chúng làm cách mạng. Do đó, ngay từ những ngày đầu, phong trào cách mạng đã nằm hẳn trong tay giai cấp vô sản.

Còn những người dân tộc cải lương, mặc dầu họ có những điều kiện hoạt động công khai, song chính đảng cũng tỏ ra yếu ớt. Một mặt người Pháp không muốn họ trở thành một tổ chức thống nhất, mà phải rời rạc yếu ớt; mặt khác bản thân họ chỉ muốn vơ vét làm giàu, thiếu năng lực cách mạng. Đảng lập hiến ở Nam kỳ, nhóm 1884 ở Huế, nhóm Nam Phong ở Bắc kỳ, ... Họ không có uy tín đáng kể nào cả trong dân chúng, ngay cả trong tư sản, địa chủ, phong kiến.

Sự bất lực của giai cấp tư sản, một phần nào là do bản chất và đặc điểm của nguồn gốc xuất thân giai cấp: tư sản, địa chủ, phong kiến. Nhưng đồng thời, trong cùng thời điểm đó sự hoạt động của những người cộng sản đang ngày càng lớn dần và chiếm dần ưu thế trong phong trào cách mạng dân tộc, điều đó cũng góp phần làm suy yếu ảnh hưởng của các đảng tư sản.

Dó là lý do vì sao giữa hai cuộc thế chiến, mà ở nước ta, cuộc đấu tranh tư tưởng và chính trị giữa hai đảng tư sản và vô sản lại nghèo nàn về nội dung và không phong phú hình thức, không giống các xứ thuộc địa khác. Nhưng mặc khác, cuộc đấu tranh trong nội bộ phong trào vô sản thì lại trở nên gay gắt, giữa những người cộng sản và những người trotskyist.

Cuộc đấu tranh giữa những người cộng sản và phái trotskyist tại Việt Nam là cuộc đấu tranh lâu dài, xuyên suốt, liên tục và gay gắt: bao gồm cả mặt lý luận, tổ chức và hầu hết các vấn đề mang tính chiến lược và chiến thuật của cuộc cách mạng bản xứ. Cuộc đấu tranh ban đầu diễn ra trong vòng bí mật, bằng miệng, bằng báo chí, ngay cả trong nhà tù. Từ năm 1936 thì rộng rãi, trên báo chí, trong mít-tinh, bãi công biểu tình, bầu cử Hội đồng thành phố Sài Gòn hay Hội đồng quản hạt Nam kỳ.

Cuộc đấu tranh này ít nhiều có tầm quan trọng, vì nó đảm bảo được rằng cuộc cách mạng dân tộc giải phóng ở Việt Nam đi đúng con đường của cách mạng vô sản theo chủ nghĩa Lê-nin.

#Gấu