Trích từ "bản ghi nhớ" của Cục NKVD (Bộ Dân ủy Nội vụ) tỉnh Moscow gửi Ban Kiểm tra Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô (Bolshevik)
Không muộn hơn 01.09.1935
Tuyệt mật
BẢN GHI NHỚ
(về các đảng viên ВКП(b))
AVEN Yan Yakovlevich, sinh năm 1885, nguyên quán Latvia, tỉnh Livonia cũ, huyện Venden, trang viên Zaikari, là đảng viên ВКП(b) từ năm 1913, thẻ đảng số 3089291, xuất thân từ nông dân trung bình, người Latvia, công dân Liên Xô, trình độ học vấn chưa hoàn thành trung học, chưa từng bị xét xử, độc thân. Từng là thành viên của nhóm phản cách mạng Zinoviev. Làm Trợ lý Quản lý Trang trại Thực nghiệm-Đào tạo của Học viện Nông nghiệp Timiryazev.
GERSHTEIN Iosif Yakovlevich, sinh năm 1882, nguyên quán CHXHCN Xô Viết Ukraina (USSR), tỉnh Kiev, thị trấn Smeloe, là đảng viên ВКП(b) từ năm 1903, thẻ đảng số 0616464, xuất thân từ công chức, người Do Thái, công dân Liên Xô, trình độ học vấn đại học, chưa từng bị xét xử, đã kết hôn, có vợ 47 tuổi là nội trợ phụ thuộc. Làm Thanh tra Nhà nước của Ủy ban Toàn Liên bang về Giáo dục Kỹ thuật Cao cấp thuộc Ban Chấp hành Trung ương Liên Xô (TsIK SSSR).
Aven Yan Yakovlevich làm việc tại Quốc tế Cộng sản (Comintern) năm 1926 với tư cách là Phó Trưởng Phân ban Văn học thuộc bộ phận liên lạc quốc tế, gia nhập nhóm phản cách mạng Zinoviev, liên hệ với các thành viên Zinoviev tích cực – Olga RAVICH và Kharitonov và cùng với họ tiến hành hoạt động phản cách mạng tích cực.
Vào thời điểm Đại hội Đảng lần thứ 15, đồng chí AVEN Ya.Ya., khi đang làm việc tại Phái bộ Toàn quyền ở Stockholm, đã thực hiện một bước đi cơ động tách khỏi nhóm phản cách mạng Zinoviev, nhưng trên thực tế vẫn giữ vững lập trường phản cách mạng của mình và cho đến gần đây vẫn tiếp tục tham gia hoạt động phản cách mạng hai mặt tích cực chống lại Đảng.
Trong quá trình điều tra, Aven Ya.Ya. xác nhận rằng cho đến thời điểm bị bắt, anh ta vẫn giữ vững lập trường phản cách mạng của nhóm Zinoviev và chỉ trích gay gắt chính sách của Đảng về một số vấn đề.
Về thái độ của mình đối với nền dân chủ nội bộ Đảng, AVEN Ya.Ya. khai:
"Đặc biệt là gần đây tôi đi đến kết luận rằng nền dân chủ nội bộ Đảng đã bị hủy hoại, rằng trong Đảng có sự kìm hãm tự phê bình, do đó các đảng viên không có khả năng công khai chỉ trích sự lãnh đạo của Đảng và kịp thời sửa chữa những sai lầm của sự lãnh đạo này. Ban lãnh đạo và báo chí của Đảng đã hô hào rất nhiều về sự thống nhất của chúng ta trong Đảng, nhưng trên thực tế sự thống nhất này không tồn tại, vì điều này được chứng minh bằng một số nhóm chống Đảng bị phanh phui gần đây và sự tồn tại của những bất đồng ngay trong Bộ Chính trị." (Trích lời khai của bị cáo AVEN Ya.Ya.).
Về vụ ám sát độc ác đồng chí Kirov do Nikolaev thực hiện, AVEN tuyên bố rằng hành động này được cho là kết quả của sự đàn áp và truy hại từ phía các lãnh đạo Đảng đối với các thành viên đối lập cũ và chính Đảng phải chịu trách nhiệm về việc những người như Nikolaev đã đi đến khủng bố. Bị cáo AVEN Ya.Ya. khi được thẩm vấn về vấn đề này đã khai:
"Xuất phát từ những quan điểm này, tôi cho rằng việc thiếu dân chủ nội bộ Đảng tạo cơ sở cho sự bất mãn trong các đảng viên và góp phần hình thành các nhóm chống Đảng và phản cách mạng bí mật trong Đảng. Tôi tin rằng tính chất gay gắt của cuộc đấu tranh của các nhóm này chống lại Đảng có thể dẫn đến các hành động khủng bố.
Vụ Nikolaev ám sát Kirov đã xác nhận quan điểm này của tôi. Tôi cho rằng đó cũng là kết quả của sự đàn áp và truy hại mà những người Zinoviev và Trotskyist phải chịu đựng từ phía lãnh đạo Đảng. Bằng cách này, tôi giải thích nguyên nhân và động cơ của hành động khủng bố từ phía Nikolaev, tin rằng lãnh đạo Đảng đã tạo ra hoàn cảnh và điều kiện đẩy Nikolaev đến những biện pháp đấu tranh cực đoan. Khách quan mà nói, tôi biện minh cho hành động khủng bố này."
Trong quá trình điều tra, AVEN Ya.Ya. đã nhận tội tham gia hoạt động phản cách mạng hai mặt chống lại Đảng và về hành vi hai mặt của mình, anh ta khai:
"Tôi phải thẳng thắn tuyên bố rằng trong suốt bốn năm, tôi là một kẻ hai mặt trong Đảng với thẻ đảng trong túi, bởi vì là một đảng viên, tôi không đồng ý với chính sách và đường lối chung mà Đảng đang thực hiện về một số vấn đề."
Trong quá trình điều tra, người ta phát hiện ra rằng AVEN Ya.Ya. trong hoạt động phản cách mạng hai mặt chống lại Đảng của mình đã liên hệ với kẻ hai mặt, đảng viên ВКП(b) GERSHTEIN Iosif Yakovlevich, cựu phó đại diện thương mại tại Nhật Bản. AVEN Ya.Ya. cũng khai rằng GERSHTEIN I.Ya. biết về quan điểm phản cách mạng Zinoviev của anh ta, chia sẻ chúng và bản thân anh ta cũng bày tỏ quan điểm phản cách mạng của mình về chính sách và sự lãnh đạo của Đảng... Trong cuộc trò chuyện với GERSHTEIN, AVEN Ya.Ya. đã bày tỏ ý kiến rằng khả năng thực hiện một hành động khủng bố chống lại đồng chí STALIN là không thể loại trừ, liên quan đến điều này GERSHTEIN tuyên bố rằng vấn đề không nằm ở Stalin, mà ở bộ máy Stalin tồn tại và gợi ý cho AVEN rằng cần phải đấu tranh chống lại toàn bộ hệ thống chính trị tồn tại trong Đảng và đất nước. Về vấn đề này, bị cáo AVEN Ya.Ya. khai:
"...Tôi tuyên bố với GERSHTEIN rằng theo ý kiến của tôi, Stalin dù sao cũng sẽ không chết một cách tự nhiên, sẽ có người giết ông ta."
Người khai báo được thẩm vấn với tư cách là nhân chứng – BELAIS Yan Yanovich, đảng viên ВКП(b) từ năm 1912, Giám đốc các nông trường quốc doanh thủ công, người có quan hệ gần gũi với AVEN và GERSHTEIN, cũng khai rằng hai người này có tư tưởng phản cách mạng và trong các cuộc trò chuyện về chủ đề chính trị thường xuyên chỉ trích phản cách mạng chính sách của Đảng:
"GERSHTEIN thường nói trong các cuộc trò chuyện với AVEN khi có mặt tôi rằng... đường lối của Đảng không dẫn đến chủ nghĩa xã hội, mà đến chủ nghĩa tư bản hình thái mới, rằng sự lãnh đạo của Stalin không thể đảm bảo chiến thắng của chủ nghĩa xã hội ở nước ta, chủ yếu là do Stalin đã loại bỏ những người Bolshevik-Lenin chân chính khỏi vị trí lãnh đạo. Nuôi dưỡng sự thù địch đặc biệt với đồng chí Stalin, GERSHTEIN đã buông ra câu: 'Stalin sẽ không cai trị lâu nữa, quyền lực của ông ta sẽ chấm dứt... Hitler thì tệ hơn gì so với Stalin?... Cả hai đều đàn áp các đảng viên của mình như nhau'." (Trích lời khai của nhân chứng BELAIS Ya.Ya.)...
Phó Trưởng Cục NKVD tỉnh Moscow Radzivilovsky Trưởng Ban Chính trị Đặc biệt của Cơ quan An ninh Nhà nước (SPO UGB) Yakubovich
RGASPI. F. 589. Op. 3. D. 55. L. 200–207. Bản sao đánh máy.