Thư Trotsky gửi Chkeidze, 1 tháng Tư 1913
Thư gửi Chkeidze
Viên, ngày 1 tháng Tư 1913
Đến Nicholas Semionovich Chkeidze,
Thành viên Đuma (Hạ viện) đế chế
Cung điện Tauride
Petersburg
Gửi Nicholas Semionovich,
Trước hết, tôi xin bày tỏ niềm vui và lòng biết ơn, cả về mặt chính trị lẫn mỹ học, trong các bài phát biểu, đặc biệt là về những tay cướp, mà ngài đã gửi cho tôi. Phải, một cảm xúc vui mừng khi đọc các bài phát biểu mà đại diện của chúng ta và những bức thư của giai cấp công nhân gửi đến ban biên tập "Luch", và khi biết về tình hình trong phong trào công nhân. Sau cùng, một cảm xúc tiêu cực cho sự phân liệt đáng khinh bỉ, do Lenin, một chuyên gia chia rẽ đang nhất quán thực hiện. Đó thực sự là ác mộng. Không một nhà xã hội chủ nghĩa nào ở châu Âu lại tin tưởng cái quan điểm chia rẽ khác biệt ấy mà Lenin đang cố tạo ra ở Cracow này.
"Những thành công" của Lenin, mặc dù là những trở ngại cho chúng ta, nhưng không gây cho tôi bất kỳ mối bận tâm nào. Ở thời điểm hiện tại, chúng ta không còn như lúc 1903 hay 1908 nữa. "Tiền không rõ nguồn gốc" đang ở chỗ Kautsky và Zetkin, Lenin tận dụng điều đó và xây dựng một tờ báo với khẩu hiệu "đoàn kết", điều đó thu hút được một số độc giả trong công nhân, tất nhiên, việc xuất bản nhật báo của công nhân là một thắng lợi. Sau khi tờ báo có chút ảnh hưởng, Lenin đã sử dụng nó như một công cụ cho âm mưu chia rẽ của mình. Nhưng khát vọng đoàn kết của công nhân quá mạnh mẽ đến nỗi buộc Lenin phải lảng tránh độc giả, nói nhiều về sự đoàn kết bên dưới nhưng lại muốn chia rẽ bên trên, coi đấu tranh giai cấp chẳng qua chỉ là các cuộc cãi vã giữa các nhóm. Nói một cách tóm lại, lúc này những gì mà chủ nghĩa Lenin đang thể hiện chỉ là những lời nói dối và giả tạo, mang trong mình những cơ sở thoái hóa của chính lý luận đó. Không nghi ngờ gì, sự thoái hóa đang diễn ra trong phe đối lập, trong những người theo chủ nghĩa Lenin, xoay quanh vấn đề thống nhất hay chia rẽ.
Tôi nhắc lại: Nếu phái đối lập biết cách, và nếu chủ nghĩa Lenin không mang lại nỗi sợ hãi, thì tôi không chắc rằng những người bạn của chúng ta, sẽ không giúp Lenin ở lại.
Hiện nay có 2 cách: thủ tiêu về mặt ý thức của cơ sở phân chia đó, tức là thủ tiêu chủ nghĩa Lenin, vốn không phù hợp với việc tổ chức giai cấp công nhân trở thành một đảng chính trị và nó gây chia rẽ; hoặc lựa chọn trong những người chống Lenin (menshevik hoặc phái thủ tiêu) bằng cách chống sự chia rẽ.
Trotsky.