Thông báo về Tình hình Campuchia và Sự thay đổi trong Chính phủ Campuchia Dân chủ Bộ Ngoại giao – Ngày 25 tháng 12 năm 1979
“Thông báo về Tình hình Campuchia và
Những Thay đổi trong Chính phủ Campuchia Dân chủ”
Gửi đến tất cả các văn phòng ngoại vụ của ủy ban cách mạng các tỉnh, thành phố và khu tự trị, đến các quân khu và tỉnh:
Liên quan đến những thay đổi trong chính phủ Campuchia Dân chủ, Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Campuchia đã triệu tập một cuộc họp có tính chất đại hội toàn quốc, quy tụ các đại diện của Đảng, chính phủ, quân đội nhằm nghiên cứu tình hình hiện tại và các nhiệm vụ trước mắt. Tại cuộc họp, đã quyết định tạm thời đình chỉ Hiến pháp và lấy bản dự thảo chương trình hành động của mặt trận thống nhất làm cơ sở tổ chức và huy động lực lượng kháng chiến chống Việt Nam. Cũng tại đây, các điều chỉnh về tổ chức và bố trí nhân sự trong bộ máy nhà nước, chính phủ và quân đội đã được thảo luận.
Theo đó, Nuon Chea tiếp tục giữ chức Chủ tịch Ủy ban Thường vụ, Khieu Samphan sẽ kiêm nhiệm chức Chủ tịch lâm thời của mặt trận nhân dân và Thủ tướng chính phủ. Pol Pot sẽ giữ chức Chủ tịch Ủy ban Quân sự và Tổng Tư lệnh tối cao của lực lượng vũ trang. Ieng Sary và Son Sen tiếp tục giữ các chức vụ cũ trong chính phủ. Một số người không thuộc Đảng Cộng sản Campuchia cũng đã được bổ nhiệm vào các chức vụ trong chính phủ. Các văn kiện chính thức của cuộc họp này sẽ được công bố vào ngày 27 tháng 12.
Vào đầu tháng 12, khi Thái Lan và Singapore biết rằng Vương quốc Anh đã quyết định chấm dứt công nhận ngoại giao với Campuchia Dân chủ, cả hai nước đều bày tỏ với phía Campuchia mong muốn Pol Pot sẽ rút lui và Khieu Samphan sẽ thay thế làm Thủ tướng. Khi Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Campuchia đang xem xét tiến hành những thay đổi phù hợp, đã hỏi ý kiến phía Trung Quốc. Chúng tôi đã bày tỏ sự đồng thuận, vì vậy sau khi thảo luận, Đảng Cộng sản Campuchia đã đưa ra quyết định nói trên.
Hiện nay, tình hình ở Đông Dương và trên chiến trường Campuchia đang ở thời điểm thay đổi mang tính bước ngoặt. Từ giữa tháng 10, một số sư đoàn quân đội Việt Nam đã tiến hành các đợt càn quét tại vùng đông bắc và trung tâm Campuchia. Kể từ đầu tháng 11, họ đã bắt đầu chiến dịch “tiêu diệt thổ phỉ” tại khu vực đông và tây Campuchia. Theo báo cáo từ phía Campuchia, mặc dù quân đội Việt Nam đã phá hủy và chiếm được một số căn cứ của quân đội Campuchia, nhưng quân Campuchia đã di chuyển, phân tán lực lượng để tiếp tục chiến tranh du kích nên sức chiến đấu không bị tổn thất nhiều.
Hiện nay, sức chiến đấu của các lực lượng du kích Campuchia được ước tính vào khoảng từ 30.000 đến 50.000 người. Quân đội Việt Nam đang tập trung lực lượng tại khu vực phía tây và tây bắc Campuchia, chuẩn bị phong tỏa biên giới Campuchia, dồn lực lượng bao vây và tấn công khu vực núi Kravanh. Quân đội Việt Nam hy vọng mạnh mẽ rằng trong mùa khô này, họ có thể tiêu diệt lực lượng và tổ chức lãnh đạo của Campuchia.
Tuy nhiên, Đảng Cộng sản Campuchia thể hiện một mức độ tự tin nhất định, khẳng định quyết tâm tiến hành một cuộc chiến tranh du kích lâu dài. Quân đội Campuchia không còn lực lượng tổ chức quy củ, nhưng vẫn tiếp tục chống lại các đợt truy quét của quân Việt Nam bằng các cuộc tấn công du kích. Biên giới Thái-Campuchia dài 690 km, phần lớn là núi non và rừng nguyên sinh, khiến việc phong tỏa hoàn toàn là rất khó khăn đối với quân đội Việt Nam.
Thủ tướng Thái Lan Kriangsak Chamanan, vì lợi ích của chính mình, đã thể hiện lập trường khá mạnh mẽ ủng hộ Campuchia Dân chủ. Tinh thần của quân đội Việt Nam hiện ở mức thấp, họ đang gặp nhiều khó khăn về hậu cần, vì vậy rất khó đạt được mục tiêu tiêu diệt hoàn toàn lực lượng Campuchia trong mùa khô này.
Hiện nay, nhiều nước đang trong trạng thái “chờ và xem” đối với tình hình Campuchia. Họ thiếu niềm tin vào Campuchia Dân chủ và lo ngại rằng quân đội Campuchia sẽ bị tiêu diệt trong cuộc tấn công mùa khô của Việt Nam. Trong bối cảnh đó, tại các nước phương Tây bắt đầu nổi lên quan điểm cho rằng cần phải có một giải pháp chính trị. Vương quốc Anh đã dao động và việc chấm dứt công nhận Campuchia Dân chủ đã gây tác động tiêu cực. Tuy nhiên, điều đó không dẫn đến một phản ứng dây chuyền – cho đến nay chưa có nước nào khác làm theo Anh.
Tuyên bố chung của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN – được triệu tập theo đề nghị của Thái Lan – cho biết họ sẽ tiếp tục công nhận Campuchia Dân chủ (dù công khai vẫn thể hiện một số dè dặt), và tái khẳng định yêu cầu Việt Nam rút quân khỏi Campuchia và thực hiện nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Như vậy, phong trào chung vẫn là tích cực. Tuy nhiên, do có sự khác biệt về chính sách giữa năm nước ASEAN đối với việc mở rộng và xâm lược của Liên Xô và Việt Nam, nên hội nghị vẫn có những yếu tố tiêu cực. Tuyên bố tiếp tục kêu gọi duy trì đối thoại với Việt Nam và thúc giục nhanh chóng tìm giải pháp chính trị cho vấn đề Campuchia.
Trong hoàn cảnh hiện tại, quyết định quan trọng của Campuchia Dân chủ về việc cải tổ chính phủ sẽ có tác động tích cực đối với việc cải thiện vị thế của họ trong cộng đồng quốc tế và xây dựng mặt trận thống nhất chống lại Việt Nam. Việc công bố chương trình hành động của mặt trận thống nhất cũng là một bước tiến nữa. Sự ủng hộ quốc tế đối với Campuchia Dân chủ, vì sự ổn định của các nước ASEAN, sẽ giúp thúc đẩy các nước tiếp tục công nhận ngoại giao với chính phủ này. Đương nhiên, Việt Nam và Liên Xô cùng một số nước khác sẽ nhân cơ hội này để gia tăng công kích và vu khống.
Những hành động quan trọng mà chúng ta đang thực hiện sẽ tạo sự hỗ trợ tích cực, bổ trợ cho các nỗ lực của Campuchia Dân chủ trong cộng đồng quốc tế, đồng thời thúc đẩy các nước – vì hòa bình và an ninh của khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương – mỗi bên tùy theo khả năng của mình, tiếp tục ủng hộ cuộc kháng chiến của nhân dân Campuchia chống lại Việt Nam, hoặc ít nhất là ủng hộ tinh thần và không làm phương hại đến sự đoàn kết của dân tộc Campuchia trong cuộc chiến này.