NÓI CHUYỆN TẠI ĐẠI HỘI LIÊN HOAN CHIẾN SĨ THI ĐUA CÔNG NGHIỆP TOÀN QUỐC 1956, 24 tháng Ba 1956
NÓI CHUYỆN TẠI ĐẠI HỘI
LIÊN HOAN CHIẾN SĨ THI ĐUA CÔNG NGHIỆP
TOÀN QUỐC 1956
Trước hết, Bác thay mặt Chính phủ và Trung ương Đảng, chúc các cô, các chú thành công tốt đẹp.
Trong cuộc hội nghị này có các chiến sĩ lao động chân tay và lao động trí óc, tình đoàn kết đó rất tốt. Hội nghị lại có cả chiến sĩ Trung Quốc, như đồng chí Tiêu Tương Dinh trong đoàn cán bộ và công nhân Trung Quốc sang giúp ta, tinh thần quốc tế cao cả ấy chúng ta cần học hỏi. Lại có cả chiến sĩ Hoa Kiều như đồng chí Diệp Sinh Lầm năm năm nay, năm nào cũng được bầu là Chiến sĩ thi đua, tinh thần thi đua bền bỉ ấy các cô, các chú cần phải học tập. Hội nghị này còn có cả các chiến sĩ miền Nam như đồng chí Phan Bích Hai C.102, đây là Nam Bắc một nhà, dù Mỹ - Diệm muốn chia cắt, nhưng nhất định thống nhất. Lại có chiến sĩ tuổi già như đồng chí Lê Văn Hiên 66 tuổi, các cô, các chú thanh niên cần học.
Nam chiến sĩ nhiều, nhưng nữ chiến sĩ ít, chúng ta phải khuyến khích các chị em có thành tích như cô Dâu Thị Nhàn.
Nói chung, trong cuộc thi đua, chẳng những chúng ta có lao động chân tay và trí óc Việt Nam, mà có các quốc tế giúp ta thi đua, vậy phải cố gắng.
Bây giờ Bác nói mấy điểm về thi đua. Tuy các cô, các chú đã thảo luận nhiều, nhưng cô chú nào hiểu rồi thì hiểu thêm, cô chú nào chưa hiểu thì nhớ lấy về mà làm.
1. Thi đua của chúng ta bây giờ ở trong hoàn cảnh mới, có những điều kiện mới khác trước.
- Trước ta thi đua phải đi làm, đi học, đi họp ban đêm. Bây giờ thi đua trong hoà bình, quyền độc lập đã về ta, ta tranh được cả trời làm ngày của chúng ta.
- Các cô, các chú có theo dõi tình hình thế giới không? Anh em Tuynidi, Marốc đã bắt Pháp phải cho họ độc lập.
- Bây giờ ta có các nước bạn giúp xây dựng các xưởng mới, các nhà máy mới...
- Ta thi đua trong hoàn cảnh nông dân miền Bắc đang hoàn thành cải cách ruộng đất.
- Chúng ta lại có kinh nghiệm thi đua của mấy năm trước.
- Trước ta thi đua, kinh tế, văn hoá chưa có kế hoạch, bây giờ ta thi đua khôi phục kinh tế và phát triển văn hóa lại có các nước bạn giúp ta làm kế hoạch.
Với hoàn cảnh và những điểm mới ấy, ta phải có cố gắng mới để có thắng lợi mới. Muốn thi đua chắc chắn thắng lợi, anh chị em chiến sĩ, lao động phải có thái độ mình là chủ nước nhà, phải có tinh thần giai cấp công nhân là giai cấp lãnh đạo. Phải do điểm ấy mà suy ra các việc khác.
2. Thi đua không phải là cạnh tranh, không phải một người hay một nhóm vượt lên trước, mà phải rộng rãi. Đầu thì một người, một nhóm rồi tất cả xưởng. Đầu thì một xưởng sau các xưởng, các ngành phải thi đua. Muốn thế phải đoàn kết, không giấu nghề, không vượt trước một mình. Công nhân phải đoàn kết với nhau, công nông đoàn kết với cán bộ kỹ thuật, công nhân đoàn kết với nông dân. Công nông và trí thức phải đoàn kết. Rộng hơn nữa, ta thi đua phải đoàn kết với các nước bạn như Liên Xô, Trung Quốc, vì chúng ta là một đại gia đình, cùng một hướng đi đến chủ nghĩa xã hội.
3. Trong thi đua, chúng ta phải học tập nhân dân lao động, trước hết là học tập giai cấp công nhân Trung Quốc, Liên Xô về tinh thần đoàn kết, tinh thần trách nhiệm, chí tiến thủ, tinh thần khắc phục khó khăn, thi đua bền bỉ. Công nhân Trung Quốc đã thi đua mấy năm nay, hết đợt này đến đợt khác, Liên Xô thi đua hơn 40 năm nay, bây giờ vẫn thi đua. Còn chúng ta đến ngay bây giờ thi đua bền bỉ cũng còn nhiều thiếu sót.
4. Muốn thi đua đạt kết quả tốt, phải giữ đúng kỷ luật lao động, vì kỷ luật lao động là do giai cấp công nhân tự đặt ra, Chính phủ và Đảng đúc lại; nên khi đã có kỷ luật lao động mọi người phải tuân theo. Nếu không nghiêm, thi đua sẽ lệch lạc.
5. Chúng ta có nhiều bạn, bạn ta rất mạnh. Nhưng ta cũng còn nhiều địch như đế quốc Mỹ, bọn Ngô Đình Diệm, bọn phong kiến địa chủ và những người nghe theo chúng đang tìm cách phá hoại. Ta phải cảnh giác đề phòng, đến khi chúng phá hoại ta phải nghiêm trị. Đó là nhiệm vụ của mọi người, không phải chỉ riêng ai.
6. Công nhân thi đua tăng gia sản xuất và tiết kiệm, nhưng có bọn tham ô lãng phí, nên các cô, các chú tiết kiệm được chừng nào chúng tham ô lãng phí chừng ấy; phải chống tham ô lãng phí cũng như cảnh giác chống địch phá hoại.
7. Một điều nữa, nếu thi đua mà chỉ có từng này các cô, các chú thì không ăn thua gì. Các cô, các chú là xuất sắc, là đầu tàu. Nếu đầu tàu chạy không, thì không chở được hành khách, không chở được hàng. Vì vậy, các cô, các chú phải đưa sáng kiến của mình phổ biến cho nhóm, cho xưởng, cho ngành mình cùng theo. Và phải học kinh nghiệm sáng kiến của người khác. Đây là điều kiện cần thiết trong thi đua.
Thời gian vừa qua, nhiều chiến sĩ xuất sắc có hàng trăm hàng nghìn sáng kiến, nhưng nó đi đến đâu ít ai biết.
Những kinh nghiệm sáng kiến nếu ít nhưng phổ biến tốt, còn hơn nhiều mà không phổ biến. Ví dụ, ta có 10 xưởng, mỗi xưởng có 100 công nhân, nếu chỉ có 10 người ở một xưởng thi đua sản xuất tăng gấp 2, nhưng nếu tất cả công nhân ở 10 xưởng đều thi đua mà chỉ tăng có 20% thì bên nào hơn, nhất định bên 20% hơn. Các cô, các chú hiểu việc phổ biến kinh nghiệm chưa. Thế là thi đua phải rộng rãi, phải phổ biến. Có thành tích đột xuất là tốt, nhưng phải kéo tất cả đều thi đua, nếu không thì không có ích lợi mấy.
Muốn phổ biến sáng kiến, cán bộ phải bỏ thói quan liêu, phải dân chủ, phải dựa vào công nhân. Nếu cán bộ quan liêu, không dân chủ là cán bộ xấu, xấu thì không làm được việc gì. Anh chị em công nhân phải tránh tự ái, tự mãn không chịu đưa sáng kiến kinh nghiệm của mình cho anh em, và không chịu học hỏi anh em. Thế là hỏng.
Như thế tức là: Cán bộ thì chống quan liêu, không dân chủ; công nhân thì chống tự ái, tự kiêu, tự đại
Chiến sĩ phụ nữ còn ít, phụ nữ chiếm nửa số dân tộc mà cái gì cũng hiếm. Ta phải giúp đỡ. Nhưng không phải phụ nữ cứ ngồi khoanh tay ngồi chờ giúp đỡ, mà phải cố gắng.
8. Một điều nữa, là thi đua sản xuất tốt chưa đủ, tăng gia sản xuất phải đi đôi với tiết kiệm. Nếu không cũng như gió vào nhà trống. Liên Xô và Trung Quốc đã có kinh nghiệm ấy. Ở Liên Xô trong kế hoạch 5 năm lần thứ năm, một phần ba phát triển là nhờ tăng gia sản xuất và tiết kiệm. Phải tiết kiệm thì giờ, nguyên vật liệu và tiền bạc.
9. Để thực hiện mục đích thi đua, bất cứ làm gì cũng phải làm mau, nhưng làm mau mà xấu thì không ăn thua gì, vậy phải làm tốt. Nhưng làm tốt mà ít thì không đủ cho nhân dân dùng, vậy phải làm nhiều. Làm nhiều mà đắt, nhân dân không có tiền mua, vậy phải làm rẻ. Như thế thi đua là phải làm mau, làm tốt, làm nhiều và làm rẻ. Như vậy, thi đua tăng gia sản xuất và tiết kiệm mới cải thiện được đời sống của nhân dân nói chung và đời sống của lao động nói riêng.
Đảng và Chính phủ luôn đề ra cải thiện đời sống của nhân dân nhưng mới làm được một phần chưa được như ý muốn, vì ta chưa thi đua làm được đủ như trên.
Ví dụ, nền kinh tế của ta như nước hồ, nước sông, đời sống của ta như chiếc thuyền. Nước càng lên cao, thuyền càng cao. Vì thế, nên nền kinh tế càng cao thì đời sống của nhân dân mới cao. Vậy, muốn cải thiện đời sống, phải thi đua tăng gia sản xuất và tiết kiệm.
Chúng ta có các nước bạn giúp ta về nhiều mặt như máy móc, kế hoạch, cho chuyên gia và công nhân sang giúp ta. Thế là ta thi đua có rất nhiều thuận lợi, nhưng ta còn nhiều khó khăn như máy móc mới, kế hoạch chưa quen, kỹ thuật mới, tham ô lãng phí, địch phá hoại. Vì vậy, ta phải quyết tâm làm, quyết tâm học thì nhất định kế hoạch Nhà nước khôi phục kinh tế, bước đầu phát triển văn hoá, nhất định thành công tốt đẹp, làm nền tảng cho việc xây dựng các kế hoạch sau này thành công.
10. Một điều nữa nhắc các cô, các chú, là bây giờ ta đương tranh đấu chính trị để thống nhất nước nhà bằng phương pháp hoà bình. Có nhiều cô chú hỏi đấu tranh chính trị như thế nào? Có nhiều mặt, mọi người đều phải tham gia.
Những công việc hàng ngày như công nhân Hòn Gai mọi người làm thêm được mấy kilô than, công nhân xưởng dệt mỗi ngày dệt thêm được mấy thước vải, bác sĩ Ngữ tìm ra một vị thuốc tốt... thế là đánh một đòn nặng vào đầu bọn Mỹ - Diệm định phá hoại ta. Tranh đấu chính trị là như vậy, chứ không phải chỉ mít tinh, diễn thuyết, hô khẩu hiệu.
Các cô, các chú lại thường hỏi bao giờ mới thống nhất? Các cô, các chú tự hỏi mình đã tăng gia tiết kiệm được bao nhiêu. Tăng gia tiết kiệm được nhiều là tham gia đấu tranh chính trị. Như vậy, mau hay chậm là do các cô, các chú.
Nghe nói tranh đấu chính trị tưởng cái gì cao xa, nhưng chính là thi đua tăng gia sản xuất, tiết kiệm, chống tham ô lãng phí, chống địch phá hoại tốt, kế hoạch Nhà nước được hoàn thành, miền Bắc được củng cố, đời sống nhân dân sẽ được cải thiện nhiều. Đồng bào miền Nam thấy chế độ dân chủ cộng hoà ở miền Bắc tốt đẹp càng hăng hái quyết tâm đấu tranh đánh đổ Mỹ - Diệm. Như thế thi đua là một lực lượng mạnh mẽ để thực hiện hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh trong cả nước.
Chúc các cô, các chú về thi đua đạt nhiều thành tích mới.
Nói tối 24-3-1956.
Tài liệu lưu tại
Bảo tàng Hồ Chí Minh.