Điện tín từ Bộ Ngoại giao: “Thông báo về chuyến thăm Trung Quốc của Phó Tổng thống Mondale”
.................
II. Vấn đề quốc tế:
Phần lớn cuộc thảo luận về các vấn đề quốc tế giữa hai bên tập trung vào vấn đề Đông Dương. Phó Tổng thống Mondale cho biết Hoa Kỳ không công nhận chế độ Heng Samrin nhưng cũng không đồng ý rằng Pol Pot nên được xem là lực lượng trung tâm của phe đối lập. Hoa Kỳ ủng hộ một giải pháp chính trị, trong đó Việt Nam rút quân khỏi Campuchia với điều kiện phải thành lập một chính phủ Campuchia thực sự không liên kết. Mondale không nói rõ vai trò của Norodom Sihanouk sẽ là gì, nhưng cho rằng ông nên được khuyến khích thúc đẩy một giải pháp chính trị, đồng thời nhấn mạnh rằng Campuchia cần một lực lượng chính trị thống nhất và bao trùm. Hiện tại, Hoa Kỳ không có kế hoạch hỗ trợ kinh tế cho Việt Nam và cũng không có kế hoạch nối lại các cuộc đàm phán về công nhận ngoại giao. Hoa Kỳ cũng đã kêu gọi Úc, Thụy Điển, Nhật Bản và các nước khác ngừng cung cấp viện trợ kinh tế cho Việt Nam. Mondale cho biết khi ông đi qua Tokyo trên đường trở về Hoa Kỳ, ông sẽ một lần nữa gây sức ép với Thủ tướng Ohira về vấn đề này. Hoa Kỳ sẽ gửi hàng cứu trợ tới Campuchia và Heng Samrin đã chấp nhận chúng; điều này có thể khiến Pol Pot cũng sẵn lòng chấp nhận.
Đặng Tiểu Bình nhấn mạnh các điểm sau:
(1) Về lâu dài, chúng ta cần tìm cách thúc đẩy sự thay đổi bên trong Việt Nam. Tuy nhiên, không thể trông đợi một sự thay đổi nhanh chóng trong ban lãnh đạo Việt Nam, và họ sẽ không từ bỏ kế hoạch thành lập liên bang Đông Dương. Chúng ta nên gây sức ép chính trị và kinh tế đối với Việt Nam để họ gặp nhiều khó khăn hơn. Điều này sẽ đặt gánh nặng lớn hơn lên Liên Xô. Nếu tình trạng này kéo dài trong ba đến năm năm, tình hình có thể thay đổi. Không nên viện trợ kinh tế cho Việt Nam, và cũng không nên gửi hàng cứu trợ cho Heng Samrin vì điều đó chẳng khác gì giúp đỡ Việt Nam. Nếu Nhật Bản viện trợ cho Việt Nam thì hậu quả chính trị sẽ rất nghiêm trọng, vì vậy các bạn nên tác động đến Nhật Bản. Đồng thời, các bạn cũng nên ủng hộ lực lượng kháng chiến tại Lào và Campuchia để họ có thể tiếp tục tồn tại.
(2) Hành động gần đây của Trung Quốc đối với Việt Nam là rất cần thiết. Nếu Việt Nam tiếp tục gây rối tại biên giới, Trung Quốc có quyền trừng phạt họ thêm một lần nữa. Tôi đã tuyên bố rằng nếu Việt Nam xâm lược Thái Lan hoặc các quốc gia ASEAN, Trung Quốc sẽ kiên quyết ủng hộ các nước đó.
(3) Trung Quốc cũng ủng hộ một giải pháp chính trị cho vấn đề Campuchia. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết là Campuchia phải thực sự độc lập và Việt Nam phải rút quân. Tuy nhiên, hiện nay Việt Nam chưa lâm vào tình cảnh khó khăn đến mức chấp nhận điều kiện đó, nên thời điểm chưa chín muồi. Một giải pháp chính trị không dựa trên điều kiện này sẽ chỉ có lợi cho Liên Xô và Việt Nam. Sihanouk không có sức mạnh chính trị thực sự trong nội bộ Campuchia, và những người Campuchia lưu vong ủng hộ ông ở nước ngoài cũng rất chia rẽ. Giải pháp chính trị mà ông theo đuổi là không thực tế. Hiện tại, Pol Pot gần như là lực lượng duy nhất trong nội bộ Campuchia chống lại Việt Nam. Sihanouk hy vọng Hoa Kỳ và Nhật Bản sẽ ủng hộ ông trong việc thành lập một chính phủ lưu vong Campuchia không bao gồm Pol Pot. Điều đó sẽ chỉ làm suy yếu các lực lượng đối lập tại Campuchia. Chúng tôi ủng hộ một mặt trận thống nhất không loại trừ Pol Pot. Đặng Tiểu Bình nhắc phía Hoa Kỳ rằng khi có bất kỳ hành động nào ảnh hưởng đến lợi ích của hai nước chúng ta, thì nên thông báo trước cho phía Trung Quốc.
.............