Biên bản gửi Stalin, 1 tháng Hai 1950
Kính gửi đồng chí Stalin I.V.
TUYỆT MẬT.
Trong cuộc trò chuyện với chúng tôi vào ngày 31 tháng 1, Chu Ân Lai đã đề xuất những sửa đổi sau đây đối với các dự thảo của chúng tôi:
I. HIỆP ƯỚC VỀ TÌNH HỮU NGHỊ, LIÊN MINH VÀ VIỆN TRỢ LẪN NHAU
Trong đoạn thứ hai của lời nói đầu, thay vì các từ: "các mối quan hệ hữu nghị và hợp tác", hãy nói: "tình hữu nghị và hợp tác".
Trong Điều 2, thay vì các từ: "trong thời chiến", hãy nói: "trong Chiến tranh thế giới thứ hai".
Trong Điều 6, thay vì các từ: "có hiệu lực ngay lập tức sau khi ký kết", hãy nói: "có hiệu lực ngay lập tức kể từ ngày phê chuẩn".
Về điểm 1, chúng tôi đã chỉ ra sự ưu tiên của công thức của chúng tôi; về các điểm 2 và 3, chúng tôi không phản đối.
II. HIỆP ĐỊNH VỀ CẢNG ARTHUR, ĐẠI LIÊN VÀ...
Đặt tiêu đề của Hiệp định với nội dung sau: "Hiệp định giữa Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết về Tuyến đường sắt Trường Xuân của Trung Quốc, Cảng Arthur và Đại Liên".
Đặt nội dung của đoạn đầu tiên của lời nói đầu trong dự thảo của chúng tôi như sau: "Chính phủ Nhân dân Trung ương của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao của Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết xác định rằng sau năm 1945 đã có những thay đổi cơ bản trong tình hình ở Viễn Đông, cụ thể là: Nhật Bản đế quốc đã bị đánh bại; (bè phái Quốc dân Đảng của Tưởng Giới Thạch đã bị tiêu diệt) chính phủ Quốc dân Đảng phản động đã bị lật đổ; Trung Quốc đã trở thành một nước cộng hòa dân chủ nhân dân, (và) một chính phủ nhân dân mới đã được thành lập ở Trung Quốc, (thân thiện với Liên Xô), thống nhất Trung Quốc thành một quốc gia thống nhất, Chính phủ Nhân dân đã thống nhất toàn bộ đất nước Trung Quốc, thực hiện chính sách hữu nghị và hợp tác với Liên Xô và đã chứng minh khả năng của mình trong việc bảo vệ độc lập quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ, danh dự dân tộc và phẩm giá của nhân dân Trung Quốc".
Trong Điều 1, sau các từ: "chuyển giao miễn phí", hãy thêm: "cho Chính phủ".
Đoạn cuối cùng của lời nói đầu sẽ có nội dung như sau: "Phù hợp với những hoàn cảnh mới này, Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao của Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết và Chính phủ Nhân dân Trung ương của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã quyết định ký kết Hiệp định này về Tuyến đường sắt Trường Xuân, về Cảng Arthur và về cảng Đại Liên".
Đoạn đầu tiên của Điều 2 sẽ có nội dung như sau: "Các bên ký kết cao đã đồng ý rằng các lực lượng Liên Xô sẽ được rút khỏi căn cứ hải quân được sử dụng chung ở Cảng Arthur và các công trình quân sự trong khu vực này sẽ được chuyển giao cho Chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ngay sau khi hiệp ước hòa bình với Nhật Bản được ký kết, tuy nhiên, không muộn hơn cuối năm 1952."
Phần đầu của đoạn thứ hai của điều khoản tương tự sẽ có nội dung như sau: "Trong thời gian cho đến khi các lực lượng Liên Xô được rút đi và các công trình quân sự đã đề cập được chuyển giao!!". Trong Điều 3, đoạn thứ hai, thay vì các từ: "thuộc về Trung Quốc", hãy nói: "thuộc về Chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa".
Tại các điểm 2, 4 và 5, Chu Ân Lai đề xuất xóa bỏ các từ trong ngoặc đơn và thay thế chúng bằng các từ được gạch chân. Về các điểm 1, 3, 4, 5, 6, chúng tôi đã ngầm hiểu rằng sẽ không có phản đối từ phía chúng tôi, nhưng chúng tôi hứa sẽ đưa ra câu trả lời bổ sung. Đối với điểm 2, chúng tôi đã bảo vệ công thức của chúng tôi. Kết quả của cuộc thảo luận, Chu Ân Lai đã ngầm hiểu rằng ông sẽ không khăng khăng về công thức của mình, ông hứa sẽ suy nghĩ và quay lại vấn đề này.
III. NGHỊ ĐỊNH THƯ BỔ SUNG HIỆP ĐỊNH VỀ CẢNG ARTHUR, ĐẠI LIÊN VÀ TUYẾN ĐƯỜNG SẮT TRƯỜNG XUÂN.
Lời nói đầu sẽ có nội dung như sau: "Chính phủ Nhân dân Trung ương của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và Chính phủ Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết, trên cơ sở Hiệp ước về tình hữu nghị, liên minh và hợp tác giữa Trung Quốc và Liên Xô và Hiệp định về Tuyến đường sắt Trường Xuân của Trung Quốc, Cảng Arthur và Đại Liên, đã thỏa thuận về những điều sau đây:"
Biến điểm 3 của dự thảo của chúng tôi thành điểm đầu tiên.
Thêm điểm thứ hai mới sau đây: "Các đơn vị quân đội và tài sản quân sự của Trung Quốc sẽ được vận chuyển không bị cản trở từ ga Mãn Châu qua Chita-Novosibirsk-Almaty đến thành phố Kulja (tỉnh Tân Cương) và ngược lại bằng đường sắt Siberia và Turkestan-Siberia và bằng đường bộ Almaty-Tân Cương theo mức giá hiện có của vận chuyển quân sự Liên Xô."
Các từ được gạch chân là sửa đổi của Chu Ân Lai.
Chúng tôi không phản đối các sửa đổi được chỉ định trong các điểm 1 và 2. Đối với điểm thứ hai mới do Chu Ân Lai đề xuất, chúng tôi đã hứa sẽ đưa ra câu trả lời bổ sung.
IV. HIỆP ĐỊNH VỀ TÍN DỤNG.
Tiêu đề của Hiệp định sẽ có nội dung như sau: "Hiệp định giữa Chính phủ Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết và Chính phủ Nhân dân Trung ương của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa về việc cấp tín dụng cho Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa".
Trong đoạn thứ hai của Điều 1, thay vì các từ: "Vì Trung Quốc bị tàn phá nặng nề, do các hành động quân sự kéo dài trên lãnh thổ của nước này", hãy nói: "Vì những khó khăn tài chính của Trung Quốc, do các hành động quân sự kéo dài trên lãnh thổ của nước này" và cứ tiếp tục theo văn bản.
Trong Điều 3, sau các từ: "bằng cách cung cấp nguyên liệu thô", hãy thêm: "sản phẩm đã chế biến", và sau các từ: "Giá nguyên liệu thô", hãy thêm: "và các sản phẩm đã chế biến".
Trong Điều 5, hãy thêm các từ: "và phải được phê chuẩn. Việc trao đổi văn bản phê chuẩn sẽ được thực hiện tại Bắc Kinh".
Chúng tôi không phản đối các sửa đổi được chỉ định trong các điểm 1, 2 và 4. Về sửa đổi trong điểm 3, chúng tôi đã hứa sẽ đưa ra câu trả lời bổ sung.
V. NGHỊ ĐỊNH THƯ BỔ SUNG HIỆP ĐỊNH VỀ TÍN DỤNG.
Trong đoạn thứ hai, thay vì các từ: "... phần còn lại của vonfram, antimon, chì, thiếc sẽ được bán độc quyền cho Liên Xô trong 10-12 năm đầu theo Hiệp định thương mại hàng năm", hãy nói: "toàn bộ phần còn lại của vonfram, antimon, chì, thiếc, mà Trung Quốc không sử dụng, sẽ được cung cấp cho Chính phủ Liên Xô để mua theo giá được xác định trên cơ sở giá thị trường thế giới, trong vòng 14 năm, từ năm 1950 đến năm 1963, theo Hiệp định thương mại hàng năm".
Các từ được gạch chân là sửa đổi của Chu Ân Lai.
Đồng thời, Chu Ân Lai đã đặt câu hỏi liệu Chính phủ Liên Xô có ý định mua toàn bộ phần còn lại của vonfram, antimon, chì và thiếc hay không và liệu Chính phủ Trung Quốc có khả năng bán một phần trong số đó cho các nước Dân chủ Nhân dân hay không. Chu Ân Lai nói thêm rằng Tiệp Khắc có ý định mua một số lượng (lên đến 1600 tấn) vonfram.
Đồng chí Mikoyan trả lời rằng Chính phủ Liên Xô sẵn sàng mua toàn bộ phần còn lại và rằng vấn đề này liên quan đến phần còn lại sẽ không được sử dụng ở Trung Quốc.
Chúng tôi đã hứa sẽ thông báo ý kiến cuối cùng của mình sau khi nghiên cứu vấn đề này.
Chu Ân Lai cũng đề cập đến vấn đề hiệp định hàng không, chỉ ra rằng dự thảo của chúng tôi có vẻ khá phức tạp đối với ông ấy và nên được đơn giản hóa. Điều chính mà Chu Ân Lai chú ý là cho phép người Trung Quốc bay trên các tuyến Bắc Kinh-Chita, Bắc Kinh-Irkutsk và Bắc Kinh-Almaty.
Đồng chí Mikoyan nói rằng ông vẫn chưa nghiên cứu dự thảo của các chuyên gia của chúng tôi và do đó không thể đưa ra ý kiến cuối cùng về vấn đề này, đồng thời nói thêm rằng các nhận xét của Chu Ân Lai dường như có cơ sở và sẽ được tính đến khi xem xét dự thảo này.
Ngoài ra, Chu Ân Lai đề xuất trao đổi công hàm về việc Hiệp ước và Hiệp định ngày 14 tháng 8 năm 1945 đã hết hiệu lực.
Bản dự thảo công hàm, cũng như các dự thảo Hiệp ước và Hiệp định trong bản sửa đổi của Chu Ân Lai, được đính kèm.
Được trình bày theo sự đồng ý với đồng chí A.I. Mikoyan.
A. VYSHINSKY