Báo cáo từ Đại sứ quán Trung Quốc 2-11-1956
Báo cáo từ Đại sứ quán Trung Quốc 2/11/1956
Đối với Bộ Ngoại giao và TW Đảng:
Tối hôm qua lúc 10 giờ, chúng tôi được Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng mới của Hungary, Imre Nagy, triệu tập. Có mặt là Bộ trưởng Ngoại giao Zoltán Tildy, Bộ trưởng Nông nghiệp Béla Kovács, Bí thư thứ nhất của Đảng János Kádár, và Bí thư Tw Đảng Géza Losonczy. Trước và sau khi gặp tôi, anh ấy đã gặp riêng Đại sứ Ba Lan và Bộ trưởng Nam Tư. Nagy nói như sau:
"Tôi đã triệu tập Đại sứ, vì tình hình rất nghiêm trọng. Tôi muốn thông báo cho các đồng chí về tình hình hiện tại như sau:
Sự kiện hiện tại là một thảm kịch, gây ra bởi những sai lầm nghiêm trọng của Đảng trong quá khứ. Những sai sót về kinh tế của Đảng đã dẫn đến những căng thẳng chính trị. Ban đầu các sự kiện diễn ra do các sự kiện ở Ba Lan, phong trào bắt đầu bằng các cuộc biểu tình ôn hòa bày tỏ sự không hài lòng của người dân. Thực tế là cuộc cách mạng bắt nguồn từ sự bất mãn này đã được gọi là phản cách mạng nổi dậy, chỉ làm trầm trọng thêm tình hình. Chúng tôi là những người cộng sản, chúng tôi muốn dân chủ xã hội. (Tildy và Kovács nói rằng họ không phải là người cộng sản, mà họ cũng muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội theo cách khác.) Mục đích của phong trào không gì khác hơn là thực sự thực hiện tinh thần dân chủ nhân dân. Bởi vì những sai sót đã gây ra trong quá khứ là rất nghiêm trọng - chúng ta cũng có thể nói rằng chúng là tội ác - vì lý do này, những người biểu tình đã cầm vũ khí. Sự xuất hiện và can thiệp của Liên Xô đã làm trầm trọng thêm cuộc đấu tranh vũ trang lên đến cực điểm. Quân đội Liên Xô can thiệp bằng xe tăng và các loại vũ khí khác. Điều này dẫn đến tình trạng toàn dân quay lưng lại với Liên Xô. Hậu quả của việc quân đội Liên Xô tiến vào Budapest và can thiệp, cuộc biểu tình ôn hòa đã lan rộng ra và trở thành một cuộc nổi dậy vũ trang. Một bộ phận lớn công nhân và bộ phận lớn nhất là sinh viên là những người nổi dậy. Trong khẩu hiệu của họ, họ yêu cầu sự độc lập. Ở đây cần phải nhấn mạnh rằng do hậu quả của sự can thiệp của Liên Xô, nhiều người cộng sản cũng tham gia phong trào nổi dậy của quân nổi dậy. Đương nhiên, trong tình hình nghiêm trọng như vậy, các phần tử phản cách mạng và phát xít cũng đã tham gia, nhưng số lượng rất ít. Rõ ràng từ thành phần và mục đích có thể nói rằng tuyệt đại đa số quân nổi dậy không phải là phản cách mạng, cũng không phải là phát xít. Cuộc nổi dậy này đã lan rộng đến toàn thể nhân dân Hungary. Người dân yêu cầu quân đội Liên Xô rút khỏi Hungary. Đây đã trở thành nhu cầu trọng tâm của cả nước. Giai cấp công nhân, với tư cách là sức mạnh của nền dân chủ xã hội, đã đến giai đoạn tổng bãi công. Khẩu hiệu của họ là: "Cho đến khi quân đội Liên Xô rút đi, công nhân sẽ không tiếp tục làm việc." Chính phủ Hungary đã kêu gọi sự chú ý của các nhà chức trách Liên Xô có liên quan đến tình hình nghiêm trọng này không biết bao nhiêu lần. Mikoyan và Suslov đã dành một vài ngày ở Hungary. Chúng tôi đã dành cả ngày để thảo luận với họ. Họ biết tất cả các bước và biện pháp của chúng tôi đã thực hiện. Ý kiến và kết luận của họ về các sự kiện trùng khớp với ý kiến của chúng tôi. (Tildy ngắt lời để lưu ý: Tôi đã thảo luận với Mikoyan, và ý kiến của anh ấy và của tôi hoàn toàn giống nhau.) Giải pháp duy nhất cho vấn đề nghiêm trọng hiện nay là rút quân đội Liên Xô. Chúng tôi chưa đưa ra thời hạn cuối cùng, chỉ mới đề nghị thương lượng. Chính phủ Liên Xô cũng đã đề cập trong tuyên bố của mình rằng họ sẵn sàng đàm phán. Tuyên bố cũng chỉ ra rằng sự hiện diện tiếp tục của quân đội Liên Xô có thể làm tình hình thêm tồi tệ. Tuy nhiên, tình hình không phát triển theo hướng như vậy. Từ chiều hôm qua cho đến nay, tình hình cho thấy rằng quân đội Liên Xô chưa bắt đầu rút lui mà ngược lại, tăng cường lực lượng đồn trú bằng hai sư đoàn xe tăng mới. Chúng tôi đang quan sát chuyển quân từ máy bay và thông tin của chúng tôi có thể xác minh được. Đây là lý do tại sao tôi triệu tập đại sứ Liên Xô hôm nay, và thông báo cho anh ta biết tình hình, tôi cho anh ta xem tài liệu chi tiết và phản đối chính phủ Liên Xô. Việc không thông báo cho chính phủ và bắt đầu bố trí quân đội của họ trong biên giới đất nước chúng tôi một cách tùy tiện là không thể chấp nhận được. Hơn nữa, điều này trái với thỏa thuận được đưa ra tại các cuộc họp giữa chính phủ Hungary và Mikoyan, và mâu thuẫn với tuyên bố của chính phủ Liên Xô. Kết quả là cả nước đang rất căng thẳng. Nếu quân đội Liên Xô đến, chính phủ hiện tại sẽ rút đi, một cuộc chiến tranh phản cách mạng đẫm máu sẽ nổ ra, không còn con đường nào khác. Chúng tôi muốn nắm bắt mọi cơ hội để ngăn chặn sự xuất hiện của một thảm kịch như vậy, điều này không ai mong muốn. Chúng tôi là cộng sản, một nửa nội các là cộng sản, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng là cộng sản, [chúng tôi] đều muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nhưng bây giờ, tình hình đã trở nên quá nghiêm trọng. Trước câu hỏi của chúng tôi về lý do nào thúc đẩy chúng tôi thực hiện những bước này, đại sứ Liên Xô đã không trả lời…
Chúng tôi không có lựa chọn nào khác ngoài việc gửi câu hỏi này để thảo luận tại LHQ, chúng tôi sẽ rời khỏi Hiệp ước Warsaw ngay lập tức, tuyên bố trung lập và yêu cầu bốn cường quốc (bao gồm cả Liên Xô) đảm bảo như vậy. Đại sứ Liên Xô đồng ý thông báo khẩn cấp cuộc biểu tình tới chính phủ của mình và sẽ trả lời trong thời gian sớm nhất. Năm giờ trôi qua, và vào lúc 3 giờ chiều, đại sứ Liên Xô trả lời như sau: (1) Liên Xô nhấn mạnh rằng họ tôn trọng các nguyên tắc được nêu trong tuyên bố của chính phủ; (2) mục đích của việc tập trung lực lượng và chuyển quân của quân đội Liên Xô là để thực hiện nhiệm vụ được nêu trong tuyên bố ; (3) đồng ý với chúng tôi tiếp tục đàm phán về vấn đề đóng quân của quân đội Liên Xô; (4) họ yêu cầu phía Hungary nộp đề xuất về địa điểm thảo luận và những người liên quan. Đây không phải là một phản hồi, mà là kéo dài thời gian, và không có gì hơn. Quân đội Liên Xô đã vào nước hay chưa? Và tại sao chúng tôi chưa nhận được phản hồi? Xe tăng của quân đội Liên Xô hiện chỉ cách Budapest 60 km. Họ đi theo một hướng từ Miskolc, và các xe tăng khác đang tiến về Nam Tư. Có ba sư đoàn xe tăng ở Hungary đang tiến thẳng đến Budapest. Đến thời điểm hiện tại, tất cả các sân bay của chúng tôi đều đã bị các đơn vị xe tăng Liên Xô chiếm giữ. Đây là một cuộc tấn công quân sự có kế hoạch của Liên Xô. Thật khó để tin rằng tất cả những điều này đang xảy ra vì lợi ích của việc bảo đảm việc sơ tán của công dân Liên Xô.
Theo các báo cáo tình báo gần đây nhất, các máy bay ném bom hạng nặng và xe bọc thép của Liên Xô liên tục đến các sân bay Hungary. Chúng tôi đã báo cáo tình hình nghiêm trọng với đại sứ Liên Xô. Đại sứ Liên Xô đề nghị chúng tôi thành lập một ủy ban hỗn hợp Hungary-Liên Xô và tiếp tục các cuộc điều tra. Đây chỉ đơn thuần là kéo dài thời gian. Chúng tôi đã hy sinh rất lớn cho tình bạn Hungary-Xô Viết. Những sự kiện hiện tại không thể không làm rạn nứt tình hữu nghị của Hungary với Liên Xô. Nhiệm vụ của chúng tôi là thực hiện ý nguyện của nhân dân. Tình hình nghiêm trọng này không có lợi cho Hungary, Liên Xô cũng như hòa bình thế giới. Nếu quân đội Liên Xô không rút đi, thì chính sách đối ngoại của Liên Xô sẽ phạm phải một sai lầm lớn. Lỗi này sẽ không thể sửa lại sau này. Trong hoàn cảnh khó khăn hiện nay, chúng tôi đã tổ chức lại Đảng của chúng tôi, chúng tôi đứng theo chủ nghĩa xã hội…
Tình hình đặc biệt nghiêm trọng, và tôi đã thông báo riêng với đồng chí, đồng chí Đại sứ, đề nghị đồng chí thông báo cho chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, các đồng chí Mao Trạch Đông và Chu Ân Lai, sớm nhất có thể."