Ban thư ký Văn phòng Trung ương Đảng, "Biên bản một cuộc họp quan trọng ngày 21/5/1989"
Dẫn: Ngày 18/5, Lý Bằng và các quan chức Chính phủ đã gặp các đại diện sinh viên ở Đại lễ đường nhân dân. Thủ lĩnh sinh viên Vương Đán đã cho biết, sinh viên sẽ rút khỏi Quảng trường Thiên An Môn nếu xác định lại phong trào sinh viên là yêu nước và truyền hình tại chỗ cuộc đối thoại giữa sinh viên và các nhà lãnh đạo. Tuy nhiên, Lý Bằng vẫn tuân theo giá trị mà bài xã luận 26/4 đã nêu.
Vào 4 giờ sáng 19/5 sau phiên họp Ủy ban thường vụ Bộ Chính trị, Triệu Tử Dương và Lý Bằng đi thăm Quảng trường Thiên An Môn. Tại đây, Triệu Tử Dương đã có một bài phát biểu cảm động, khuyên nhủ sinh viên hãy chấm dứt tuyệt thực và về nhà. Sáng 19/5, Triệu Tử Dương xin nghỉ ốm 3 ngày.
Quảng Trường Thiên An Môn ngày càng tập trung đông sinh viên. Bộ Đường Sắt báo cáo rằng tổng số 56.888 sinh viên đã vào thành phố trên 165 chuyến xe lửa từ ngày 16/5 đến 19/5. Khoảng 50.000 sinh viên tập trung tại Quảng trường vào ngày 22/5, có đến 319 trường khác nhau có các đại diện sinh viên trên Quảng trường.
Khi quân luật ban bố, nó chỉ áp dụng cho 5 quận nội thành Bắc Kinh. Gồm có 22 sư đoàn được điều về thủ đô, nhưng bị cản lại tại ngoại ô. Trong nhiều chỉ thị Dương Thượng Côn đã ra lệnh cho binh lính không được phép quay vũ khí vào dân thường vô tội, dù bị khiêu khích.
Ngày 21/5, các trưởng lão đã có một cuộc họp nhằm thay thế chức vụ Tổng bí thư của Đảng bởi một người khác, sau khi Triệu Tử Dương đã tỏ ra không đồng tình với ý kiến của Ủy ban thường vụ Bộ Chính trị, các vị trưởng lão và nhất là Đặng Tiểu Bình.
Trích tài liệu: Ban thư ký Văn phòng trung ương Đảng "Biên bản cuộc họp quan trọng ngày 21/5/1989" tài liệu do Văn phòng Đặng Tiểu Bình cung cấp cho Ban thư ký văn phòng trung ương đảng để lưu hồ sơ:
- Đặng Tiểu Bình: Tất cả chúng ta có thể thấy điều gì đã xảy ra. Quân luật không khôi phục được trật tự. Đây không phải là vì chúng ta không thể làm điều đó; đó là vì các vấn đề bên trong Đảng cứ kéo dài mãi và ngăn cản chúng ta giải quyết những việc mà đáng ra cần phải giải quyết từ lâu. ... Thái độ không khoan nhượng của Triệu Tử Dương là rõ ràng, và anh ta chịu trách nhiệm không thể phủ nhận được. Anh ta thậm chí không tham gia cuộc họp giữa đảng, chính phủ và quân đội mà Ủy ban thường vụ Bộ Chính trị triệu tập.
Khi những người khác thấy Tổng bí thư Đảng không đến họ đều biết rõ một điều gì đó không ổn. Anh ta đã để lộ những bất đồng trong nội bộ Ủy ban thường vụ cho tất cả mọi người thấy. Anh ta muốn vạch một ranh giới tuyệt đối giữa anh ta và chúng ta để làm rõ lập trường của anh ta. Do vậy, chúng ta phải bàn đến vấn đề Triệu Tử Dương.
- Lý Tiên Niệm: Tôi đã luôn nói rằng vấn đề là trong nội bộ Đảng. Đảng giờ đây có hai cơ quan đầu não. Triệu Tử Dương có cơ quan đầu não riêng rẽ của bản thân mình. Chúng ta phải đi đến tận cùng của vấn đề này, phải phanh phui tận gốc. Nếu không có thể không bao giờ có lại sự thống nhất tư tưởng trong Đảng. ... Khi anh ta phản đối thiết quân luật anh ta có chương trình nghị sự chính trị của riêng mình, là buộc những người lão thành chúng ta chuyển giao quyền lực và rút lui, để anh ta có thể xúc tiến chương trình tự do hóa tư sản của mình. Với những người lão thành chúng ta có mặt, anh ta bị trói buộc tay chân và bị cản trở. Triệu Tử Dương không còn thích hợp là Tổng bí thư nữa.
- Vương Chấn: Triệu Tử Dương không bao giờ quan tâm một chút nào đến những người như chúng ta... Điều anh ta thực sự muốn là đẩy những người già chúng ta ra khỏi quyền lực. Chúng ta không đối xử tồi tệ với anh ta. Chính anh ta là người đã chọn cuộc đấu tranh này. Khi anh ta mất địa vị thì đó sẽ là lỗi của chính anh ta ...
- Dương Thượng Côn: .... Chúng ta cần nhìn vào bức tranh lớn và lấy đoàn kết làm ưu tiên hàng đầu của chúng ta. Đây không phải là lúc để thay thế một Tổng bí thư. Thay vào đó chúng ta có thể yêu cầu Triệu Tử Dương tự phê bình và tránh có những thay đổi lớn trong Ủy ban thường vụ Bộ Chính trị...
- Đặng Tiểu Bình:.... Trong cuộc rối loạn mới đây Triệu Tử Dương đã bộc lộ hoàn toàn lập trường của anh ta. Anh ta rõ ràng đứng về phía gây rối, và trên thực tế anh ta đã kích động sự bất hòa, gây bè phái trong Đảng và bảo vệ phía gây rối. Thật may là chúng ta vẫn còn ở đây để kiểm soát tình hình. Triệu Tử Dương đã khuyến khích gây rối và không có lý do gì để giữ lại anh ta. Hồ Khởi Lập cũng không còn trong Ủy ban thường vụ nữa.
- Trần Vân: .... Đồng chí Đặng Tiểu Bình đã chỉ cho tôi thấy rõ rằng đồng chí Giang Trạch Dân của Thượng Hải là một ứng cử viên thích hợp. Mỗi lần tôi về Thượng Hải đồng chí ấy luôn tiếp đón tôi và đồng chí ấy gây ấn tượng cho tôi là một con người khiêm tốn có tinh thần kỷ luật đảng vững vàng và sự hiểu biết rộng. Đồng chí ấy cũng làm việc tốt ở Thượng Hải.
- Lý Tiên Niệm: .... Tôi nhận thấy, sau khi có bài xã luận 26/4, là một lần nữa chính Thượng Hải đã đi đầu trong việc thúc đẩy tinh thần của Trung ương Đảng. Giang Trạch DÂn đã triệu tập một cuộc mít-tinh hơn 10 nghìn quan chức ngay ngày hôm sau, và đồng chí ấy đã mạnh mẽ đưa tờ "Người đưa tin kinh tế thế giới" vào khuôn phép. Đấy là một cái gì đó! Việc làm đó do những gì đang diễn ra - đã khiến đồng chí ấy phải chịu sức ép ghê gớm của công chúng, nhưng đồng chí ấy đã đứng vững, không lay chuyển và trung thành với nguyên tắc.
Rồi khi Đảng, Chính phủ và Quân đội ở Trung ương tuyên bố thiết quân luật, lại chính Thượng Hải đã đi đầu trong hành động đó. Thái độ kiên quey61t này khó mà có được. Về hành động chính trị và lòng trung thành với Đảng của đồng chí Giang Trạch Dân là một người không bao giờ thay đổi. Và dĩ nhiên đồng chí ấy có năng lực trong làm kinh tế. Thượng Hải đã xây dựng một cơ sở kinh tế tốt trong vài năm qua này... Tôi ủng hộ ý kiến để đồng chí ấy làm Tổng bí thư.
#Gấu