Ban thư ký Văn phòng Trung ương Đảng, "Biên bản cuộc họp Ủy ban thường vụ Bộ Chính trị ngày 17/5"
Dẫn: Sáng 17/5 Ủy ban thường vụ Bộ Chính trị họp tại nhà Đặng Tiểu Bình. Ngoài Triệu Tử Dương, Lý Bằng, Kiều Thạch, Hồ Khởi Lập và Diêu Y Lâm, các vị trưởng lão Dương Thượng Côn và Bạc Nhất Ba cũng tham gia.
Trích tài liệu: Ban thư ký Văn phòng trung ương Đảng, "Biên bản cuộc họp Ủy ban thường vụ Bộ Chính trị ngày 17/5", tài liệu do Văn phòng của Đặng Tiểu Bình cung cấp cho Ban thư ký Văn phòng trung ương Đảng để lưu trữ:
- Triệu Tử Dương: Các sinh viên tuyệt thực tự cảm thấy họ ở vào tiêu điểm chú ý khiến cho họ khó mà có những nhượng bộ. Điều này đưa chúng ta vào tình thế khó chịu. Điều quan trọng nhất là ngay lúc này là làm cho sinh viên không gắn việc tuyệt thực với những yêu sách của họ nữa và làm cho họ rút khỏi Quảng trường và trở lại trường học của họ. Nếu không, bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra, và chỉ trong chớp mắt. Tình hình đang căng thẳng.
- Dương Thượng Côn: Liệu chúng ta có thể vẫn nói hông có gì hại đến lợi ích quốc gia hay lợi ích xã hội không ? Đây chẳng phải là sự rối loạn ư ? Nếu bất cứ ai ở đây giữ quan điểm cho rằng đây không phải là rối loạn thì tôi không thấy bất cứ cách nào để xúc tiến cải cách và mở cửa hay theo đuổi việc xây dựng chủ nghĩa xã hội ....
- Lý Bằng: Tôi cho rằng đồng chí Triệu Tử Dương phải chịu trách nhiệm chính về sự leo thang của phong trào sinh viên, cũng như về việc tình hình đã trở nên khó kiểm soát. Khi đồng chí ấy ở Bắc Triều Tiên và Bộ Chính trị hỏi ý kiến đồng chí Triệu, đồng chí ấy đã gửi điện trả lời, tuyên bố rõ là đồng chí ấy "hoàn toàn nhất trí với kế hoạch của đồng chí Đặng Tiểu Bình về việc xử lý tình hình bất ổn này".
Sau khi trở về vào ngày 30/4 đồng chí ấy lại nói tại một cuộc họp Bộ Chính trị rằng đồng chí ấy tán thành những lời phát biểu của đồng chí Đặng Tiểu Bình cũng như từ "rối loạn" đã xuất hiện trong bài xã luận 26/4.
Nhưng rồi, chỉ một vài ngày sau, vào chiều 4/5 tại các cuộc họp ở Ngân hàng châu á (ADB) - và không tham khảo ý kiến ai khác trong Ủy ban thường vụ - đồng chí ấy đã đưa ra lời phát biểu trái với những quyết định của Ủy ban thường vụ, phát biểu của đồng chí Đặng Tiểu Bình và tinh thần bài xã luận 26/4.
Thứ nhất, giữa tình hình rối loạn rõ ràng, đồng chí ấy lại cho là có thể nói "Trung Quốc sẽ không khi nào có bất cứ sự rối loạn lớn nào".
Thứ hai, trước một núi những bằng chứng cho thấy mục đích của cuộc gây rối loạn này là nhằm chấm dứt sự cầm quyền của Đảng cộng sản và làm cho chế độ xã hội chủ nghĩa sụp đổ, đồng chí vẫn khăng khăng cho rằng những người phản kháng "không chống lại chế độ cơ bản cũa chúng ta mà đòi chúng ta xóa bỏ những sai lầm trong công tác của chúng ta".
Thứ ba, ngay cả sau khi nhiều sự việc thực tế đã cho thấy rõ rằng một thiểu số nhỏ đang lợi dụng phong trào sinh viên để gây rối loạn thì đồng chí ấy cũng chỉ nói rằng sẽ "luôn luôn có những người sẵn sàng lợi dụng" tình hình. Điều này trái ngược với đánh giá đúng đắn của Trung ương đảng rằng một thiểu số nhỏ đã tạo ra tình trạng rối loạn này ...
- Diêu Y Lâm: ... Tôi không hiểu tại sao đồng chí Triệu lại nhắc đến đồng chí Đặng Tiểu Bình trong cuộc hội đàm của đồng chí với Gorbachev ngày hôm qua. Do tình hình hiện đã rõ ràng, điều này chỉ có thể có ý là một cách đổ hết trách nhiệm cho đồng chí Đặng Tiểu Bình và làm cho sinh viên nhằm vào đồng chí Đặng Tiểu Bình để công kích. Việc này đã làm cho toàn bộ tình hình xấu hơn.
- Triệu Tử Dương: Tôi có thể có cơ hội giải thích 2 sự việc này không ?
Những mục đích cơ bản của những lời phát biểu của tôi tại cuộc họp hàng năm các giám đốc Ngân hàng phát triển Châu Á là để làm dịu phong trào sinh viên và củng cố lòng tin của các nhà đầu tư tương lai vào sự ổn định của Trung Quốc. Những phản ứng đầu tiên tôi được nghe về lời phát biểu của tôi là tích cực, và tôi đã không nhận thấy bất cứ vấn đề rắc rối nào vào lúc đó. Các đồng chí Dương Thượng Côn, Kiều Thạch, và Hồ Khởi Lập tất cả đều cho rằng phản ứng đối với bài phát biểu là tốt, đồng chí Lý Bằng nói đó là một việc làm tốt và rằng đồng chí ấy sẽ nhắc lại khi gặp các đại diện của ADB....
Bây giờ là về những phát biểu của tôi với Gorbachev hôm qua: Suốt từ Đại hội Đảng thứ 13 (1987), bất cứ khi nào tôi gặp các nhà lãnh đạo đảng cộng sản của các nước khác tôi đều nói rõ rằng Phiên họp toàn thể thứ nhất Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa 13 của chúng ta đã quyết định rằng vai trò của đồng chí Đặng Tiểu Bình là người vạch quyết định chính của Đảng chúng ta sẽ không thay đổi. Tôi làm việc này để đảm bảo chắc chắn là thế giới hiểu rõ hơn rằng quyền lực tiếp tục của đồng chí Đặng Tiểu Bình ở trong Đảng chúng ta là hợp pháp mặc dù đồng chí đã nghỉ hưu ...
- Đặng Tiểu Bình: Đồng chí Triệu, phát biểu của đồng chí ngày 4/5 với ADB là một bước ngoặt. Kể từ đó, phong trào sinh viên đã dần trở nên xấu đi. Dĩ nhiên chúng ta muốn xây dựng một chế độ dân chủ xã hội chủ nghĩa, nhưng chúng ta không thể làm điều đó một cách vội vã, và chúng ta còn không muốn hơn thứ dân chủ kiểu phương Tây. Nếu một tỉ người dân của chúng ta lao vào các cuộc bầu cử đa đảng, chúng ta sẽ gặp hỗn loạn như cuộc "nội chiến tổng lực" mà chúng ta đã chứng kiến trong Cách mạng văn hóa ...
Tôi biết có một số tranh cãi giữa các đồng chí, nhưng vấn đề đặt ra trước chúng ta không phải là làm thế nào để giải quyết tất cả những quan điểm khác nhau của chúng ta; mà đó là liệu chúng ta lúc này nên nhượng bộ hay là không .... Nhượng bộ có nghĩa là tự để cho mình lùi bước trước những giá trị của họ; không nhượng bộ có nghĩa là chúng ta kiên trì với bài xã luận 26/4.
Các đồng chí lão thành - Trần Vân, Lý Tiên Nhiệm, Bành Chân, và dĩ nhiên cả tôi nữa - tất cả đều hết sức lo ngại trước những gì mà chúng ta thấy ở Bắc Kinh những ngày này. Bắc Kinh không thể cứ tiếp tục như thế này. Chúng ta trước hết phải giải quyết tình trạng bất ổn định ở Bắc Kinh, vì nếu chúng ta không làm việc này chúng ta sẽ không bao giờ có thể giải quyết được tình hình ở các địa phương, và thành phố khác.
Nằm ngang đường ray tàu hỏa, đánh đập, phá phách và cướp bóc, nếu những hành động này không phải là gây rối loạn thì chúng là gì ? Nếu sự việc tiếp tục như thế này, chúng ta có thể thậm chí cuối cùng bị giam giữ tại gia.
Sau khi suy nghĩ cẩn thận kỹ càng về việc này tôi kết luận rằng chúng ta cần đưa Quân giải phóng nhân dân (PLA) đến và tuyên bố thiết quân luật ở Bắc Kinh - chính xác hơn, ở các quận nội thành của Bắc Kinh. Mục đích của quân luật sẽ là một lần cuối cùng trấn áp cuộc rối loạn và nhanh chóng đưa tình hình trở lại bình thường. Đây là nhiệm vụ không thể lẩn tránh được của Đảng và Chính phủ. Hôm nay tôi trịnh trọng đề nghị điều này trước Ủy ban thường vụ Bộ Chính trị và hy vọng các đồng chí sẽ xem xét việc đó.
- Triệu Tử Dương: Có một quyết định thì luôn tốt hơn là không có gì. Nhưng thưa đông chí Đặng Tiểu Bình, đối với tôi sẽ khó thực hiện kế hoạch này. Tôi gặp nhiều khó khăn với nó.
- Đặng Tiểu Bình: Thiểu số phục tùng đa số !
- Triệu Tử Dương: Tôi sẽ phục tùng kỷ luật của Đảng, thiểu số phục tùng đa số.
Dẫn: Vào 8 giờ tối 17/5 Ủy ban thường vụ Bộ Chính trị tiếp tục họp tại Trung Nam Hải. Các ủy viên Triệu Tử Dương, Lý Bằng, Kiều Thạch, Hồ Khởi Lập, và Diêu Y Lâm tham dự. Dương Thượng Côn và Bạc Nhất Ba tham gia với vai trò là các vị lão thành của Đảng.
Trích tài liệu: Ban thư ký Văn phong Trung ương Đảng, "Biên bản cuộc họp Ủy ban thường vụ Bộ Chính trị ngày 17/5":
- Triệu Tử Dương: Vấn đề trong cuộc họp tối nay là quân luật. Trước hết chúng ta cần xem xét liệu tình hình đã đi đến mức mà thiết quân luật là sự lựa chọn duy nhất của chúng ta chưa. Phải chăng thiết quân luật sẽ giúp giải quyết vấn đề hay chỉ mở rộng vấn đề ? Phải chăng thực tế cần áp đặt thiết quân luật ? Tôi hy vọng chúng ta có thể thảo luận những vấn đề này một cách bình tĩnh.
- Lý Bằng: Đồng chí Triệu, quyết định về quân luật là do đồng chí Đặng Tiểu Bình đưa ra tại cuộc họp sáng nay. Tôi ủng hộ những quan điểm của đồng chí Đặng về quân luật. Tôi cho rằng chủ đề của cuộc họp này không phải là nên hay không nên thiết quân luật mà đúng hơn là sử dụng những biện pháp nào để thực hiện quân luật.
- Diêu Y Lâm: Tôi ủng hộ mạnh mẽ đề nghị của đồng chí Đặng thiết quân luật ở các quận nội thành của Bắc Kinh. Dùng biện pháp mạnh mẽ này sẽ giúp khôi phục thành phố trở lại trạng thái bình thường, chấm dứt tình trạng vô chính phủ, và kết thúc nhanh chóng và có hiệu quả tình hình rối loạn.
- Triệu Tử Dương: Tôi phản đối việc thiết quân luật ở Bắc Kinh. Lý do của tôi là do những tình cảm cực đoan của sinh viên ở thời điểm này, việc thiết quân luật sẽ không giúp làm yên ổn tình hình hay giải quyết vấn đề. Nó sẽ chỉ làm cho tình hình phức tạp thêm và đối đầu gay gắt hơn. Và xét cho cùng, tình hình vẫn còn trong sự kiểm soát của chúng ta. Ngay cả trong những người biểu tình thì đại đa số là yêu nước và ủng hộ Đảng cộng sản. Đúng là quân luật có thể đem lại cho chúng ta sự kiểm soát toàn bộ tình hình; nhưng hãy nghĩ đến nỗi kinh hoàng mà điều đó gây ra trong tâm trí người dân và sinh viên Bắc Kinh. Điều đó sẽ dẫn đến đâu ?
Trong 40 năm nước Cộng hòa nhân dân, Đảng ta đã học nhiều bài học từ những sai lầm chính trị và kinh tế của mình. Do cuộc khủng hoảng mà chúng ta hiện đối mặt trong nước và nước ngoài, tôi cho rằng một sai lầm chính trị lớn nữa có thể khiến chúng ta phải trả giá quá đắt bằng tất cả tính hợp pháp còn lại của chúng ta. Do vậy tôi coi thiết quân luật là hết sức nguy hiểm. Nhân dân Trung Quốc không thể chấp nhận những lỗi lầm lớn về chính sách nào nữa.
- Kiều Thạch: Tôi muốn bày tỏ quan điểm của tôi mọi lúc. Chúng ta không thể có bất cứ sự nhượng bộ nào nữa đối với phong trào sinh viên, nhưng mặc khá chúng ta vẫn còn không tìm thấy một biện pháp thích hợp để giải quyết tình hình. Do vậy, vấn đề quân luật, tôi thấy khó mà bày tỏ sự đồng tình hay phản đối vào lúc này.
- Bạc Nhất Ba: Đây là cuộc họp của Ủy ban thường vụ trong đó đồng chí Dương Thượng Côn và tôi chỉ là người quan sát. Chúng tôi không có quyền bỏ phiếu, nhưng cả hai chúng tôi ủng hộ đề nghị của đồng chí Đặng Tiểu Bình về thiết quân luật. Lúc nãy mọi người trong Ủy ban thường vụ đã có cơ hội bày tỏ ý kiến của mình. Tôi cho rằng chúng ta nên làm cho các ý kiến rõ ràng hơn bằng việc bỏ phiếu.
Dẫn: Sau gợi ý của Bạc Nhất Ba, 5 thành viên của Ủy ban thường vụ bỏ phiếu. Kết quả, Lý Bằng và Diêu Y Lâm bỏ phiếu tán thành quân luật, Triệu Tử Dương và Hồ Khởi Lập phủ quyết, Kiều Thạch bỏ phiếu trắng.
- Dương Thượng Côn: Đảng cho phép các ý kiến khác nhau. Chúng ta có thể đề cập cuộc bỏ phiếu tối nay với đồng chí Đặng Tiểu Bình và các đồng chí lão thành khác của đảng và ra một nghị quyết càng sớm càng tốt.
#Gấu