Đánh giá thực lực và ảnh hưởng của trotskyist ở Việt Nam.

Những ai chú ý đến báo chí công khai, đến những cuộc vận động bầu cử hội đồng thành phố Sài Gòn, hội đồng quản hạt Nam kỳ, và các cuộc tranh luận thì có thể nhận thấy ngay ảnh hưởng của trotskyist.

Ỏ Bắc kỳ và Trung kỳ, ảnh hưởng của trotskyist là không đáng kể, chủ yếu là ở Nam kỳ, cụ thể là vùng Sài Gòn - Chợ lớn. Tuy nhiên, tại Sài Gòn - Chợ lớn, trotskyist phải tranh giành ảnh hưởng với những người cộng sản, thậm chí Hồ Hữu Tường còn từng tuyên bố "Ở Nam kỳ không có một đảng cách mạng nào có thể làm gì được nếu không cùng đi với trotskyist, hoặc chống lại trotskyist" trên báo La lutte hồi đấy.

Tuy nhiên, sau đó báo Le Peuple và báo Bạn dân số 21 đầu năm 1937 đã vạch ra một sự thật khắc nghiệt rằng: "Từ một năm nay, ở Đông Dương đã xảy ra 400 cuộc đình công của thợ và 350 cuộc biểu tình của nông dân. Trong số các cuộc đấu tranh này trotskyist chỉ tham gia 10 cuộc đình công và không lãnh đạo bất kỳ cuộc biểu tình nào".

Thậm chí trên báo La lutte ngày 19/8/1937 chính những người trotskyist than thở rằng Thâu và Số bị tòa án kết án oan vì những người trotskyist không hề đứng ra tổ chức quần chúng đấu tranh. Họ tự thừa nhận bản thân họ không tổ chức và lãnh đạo.

Ngày 9/7/1937, những người trotskyist ra lời kêu gọi những người lao động Sài Gòn hãy tiến hành cuộc tổng đình công, nhưng đã không có một cuộc nào cả. Thiếu sự ủng hộ của quần chúng cách mạng, đồng thời chính tổ chức trotskyist cũng rất hạn hẹp về mặt số lượng để có thể tổ chức và lãnh đạo phong trào.

Và các cuộc đàn áp năm 1939-1940 của thực dân Pháp đã nhanh chóng xóa đi toàn bộ tổ chức trotskyist, làm cho phái trotskyist hoàn toàn biến mất trên chính trường, cũng là một trong những dấu hiệu cho thấy sự hạn hẹp về số lượng đảng viên, cũng như là kết cấu tổ chức lỏng lẻo của họ. Dường như họ không có bất kỳ bộ phận hoạt động cách mạng bí mật nào, cho nên thực dân Pháp dễ dàng quét sạch họ khi họ đang trong cơn say chiến thắng của các cuộc bầu cử ở Sài Gòn năm 1939.

Nhưng không phải vì họ có ít đảng viên, vì họ không nắm quyền lãnh đạo phong trào, vì họ thiếu tính tổ chức mà đánh giá thấp các tổ chức trotskyist. Những người cộng sản còn cảnh cáo rằng không nên coi thường những người trotskyist, trong các hoạt động tuyên truyền ít nhiều gì họ cũng ảnh hưởng đến trí thức tiểu tư sản, tư sản và trong cả giai cấp công nhân. Đặc biệt cái danh chiến thắng trong cuộc bầu cử hội đồng quản hạt khi họ được các cử tri - vốn là địa chủ, phú nông, tư sản hương chức - bầu lên cũng tác động trên mặt trận tuyên truyền không nhỏ. 

Cho nên trong một số thời điểm nhất định, sự ảnh hưởng của trotskyist cũng phần nào gây nên những tác động với những người cộng sản, và những người cộng sản coi trotskyist chứ không phải đảng tư sản - là đối tượng hàng đầu trong cuộc đấu tranh của mình. Cuộc cách mạng ở Đông Dương chắc chắn là đi theo lối vô sản, song theo kiểu cách vô sản nào mới là vấn đề phải giải quyết ? Của những người cộng sản hay những người trotskyist ? Lịch sử đã minh chứng cho chúng ta thấy được rằng, quần chúng đông đảo cách mạng ủng hộ lập trường của những người cộng sản, những người chủ trương trước mắt phải giải quyết vấn đề quyền lợi của dân tộc.

#Gấu