7. Kế hoạch lưu thông mậu dịch
7. Kế hoạch lưu thông mậu dịch
Ngành mậu dịch phải lập kế hoạch chi phí lưu thông. Chi phi lưu thông là những chi tiêu cần thiết trong việc bán hàng, tức là phí tổn vận chuyển hàng hóa từ nơi sản xuất đến kho hàng mậu dịch và phí tổn có liên quan đến việc bán hàng cho khách hàng. Giảm bớt được chi phi lưu thông là có thể tiết kiệm được chi tiêu về mậu dịch, cho nên người ta thường ghi vấn đề giảm chi phí lưu thông vào kế hoạch chung về hạ giá thành sản phẩm.
Tổng số chi phí lưu thông mậu dịch phụ thuộc vào các loại chi phí lưu thông. Toàn bộ chi phí lưu thông của ngành mậu dịch gồm mấy loại chi phí sau đây :
1-Tiền lương của nhân viên công tác mậu dịch;
2- Tiền lương phụ thêm ;
3-Phí tổn vận tải ;
4- Khấu hao ;
5– Thuê nhà ;
6–Phí tồn sửa chữa thường xuyên ;
7-Công vụ phí (bưu phí, tiền điện báo, tiền điện thoại, văn phòng phí) ;
8- Công tác phí ;
9 Phí tổn về chế biến, xếp loại và gói bọc hàng hóa;
10–Lợi tức tiền vay (mức chênh lệch);
11-Mất mát;
12-Phỉ tồn về đào tạo cán bộ ;
13-Các khoản chi khác.
Trong toàn bộ chi phí lưu thông thì chi phí về tiền lương và vận tải chiếm một tỷ trọng lớn nhất, hai khoản đỏ chiếm chừng 70% tổng số chi phí lưu thông mậu dịch. Tiền lương trả cho nhân viên công tác mậu dịch chiếm chừng 40% tổng số chi phí lưu thông.
Do việc lưu chuyển hàng hóa phát triển, số chi tiêu tiền lương cũng theo đó tăng lên, do đấy mà tổng số tiền lương cũng không ngừng tăng lên.
Nhiệm vụ của việc lập kế hoạch chi phí lưu thông là phải làm cho tốc độ tăng lên của lưu chuyển hàng hóa nhanh hơn tốc độ tăng lên của tổng số tiền lương, đề giảm bớt chi tiêu tiền lương trong mỗi đơn vị lưu chuyển hàng hóa.
Số nhân viên công tác mậu dịch và tiền lương bình quân quyết định tổng số tiền lương. Tổng mức lưu chuyển hàng hóa và năng suất lao động lại quyết định số nhân viên công tác mậu dịch. Tổng mức lưu chuyển hàng hóa ảnh hưởng đến số nhân viên công tác mậu dịch theo tỷ lệ thuận. Cho nên, theo đà tăng lên của lưu chuyển hàng hóa, phải làm cho số nhân viên công tác mậu dịch tăng lên thích ứng với số tăng thêm của bản thân tổng mức lưu chuyển hàng hóa. Ngược lại, do việc tăng năng suất lao động của nhân viên công tác mậu dịch mà dần dần giảm bớt được khối lượng nhu cầu về sức lao động.
Cần phải quy định tốc độ tăng tiền lương bình quân thấp hơn tốc độ tăng năng suất lao động một ít, vì chỉ có như thế, tổng số tiền lương mới tăng chậm hơn tốc độ tăng của lưu chuyển hàng hóa.
Phí tổn về vận tải nhiều hay ít quyết định bởi:
1-Tổng khối lượng vận tải và cấu thành vận tải;
2-Quãng đường vận tải của hàng hóa ;
3–Giá trị vận tải ;
4-Loại phương thức vận tải.
Tổng khối lượng và cấu thành của lưu chuyển hàng hóa quyết định tổng khối lượng vận tải. Vì lưu chuyển hàng hóa thường xuyên tăng lên, cho nên khi những điều kiện khác giống nhau thì tổng khối lượng vận tải phải tăng lên cùng một tỷ lệ với lưu chuyển hàng hóa.
Cấu thành lưu chuyển hàng hóa phụ thuộc ngày càng nhiều vào những sản phẩm được công nghiệp chế biến, cho nên sự thay đổi của cấu thành lưu chuyển hàng hóa theo phương hướng đó sẽ ảnh hưởng tới tổng số phí tổn vận tải theo tỷ lệ nghịch.
Độ dài quãng đường vận tải tỷ lệ thuận với số lượng phí tổn vận tải. Như thế có nghĩa là, khi những điều kiện khác giống nhau, quãng đường vận tải hàng hóa càng ngắn, thì khối lượng vận tải càng ít, do đó mà phí tổn vận tải cũng càng ít.
Quãng đường vận tải vật phẩm tiêu dùng hàng ngày quyết định bởi :
1-Sự phân bố khu sản xuất và khu tiêu dùng, tức là sự phân bố việc sản xuất các loại vật phẩm tiêu dùng hàng ngày và sự bố trí lưới thương nghiệp bán lẻ;
2-Sự bố trí khâu trung gian giữa khu sản xuất khu tiêu dùng, tức là sự bố trí trạm bán buôn và kho hàng.
Mặc dù sự phân bố khu sản xuất và khu tiêu dùng giống nhau, nhưng vì sự bố trí khâu trung gian giữa khu sản xuất và khu tiêu dùng khác nhau, nên quãng đường vận tải hàng hóa cũng sẽ khác nhau.
Cuối cùng, bản thân kế hoạch vận tải cũng sẽ ảnh hưởng đến quãng đường vận tải hàng hóa. Thí dụ, nếu kế hoạch vận tải hàng hóa không chính xác thì có thể xảy ra tình trạng vận tải ngược chiều, do đó kéo dài quãng đường vận tải bình quân của hàng hóa. Nhiệm vụ của kế hoạch là phải rút ngắn quãng đường vận tải.
Phí tổn vận tải còn phụ thuộc vào giá trị vận tải. Giá trị vận tải càng thấp thì phí tổn vận tải sẽ càng ít, ngược lại giá trị vận tải càng cao thì phí tổn vận tải sẽ càng nhiều. Tuy mức giá trị vận tải, không phụ thuộc ngành mậu dịch, song nếu ngành mậu dịch sử dụng các loại phương thức vận tải khác nhau thì cũng có thể ảnh hưởng tới giá trị vận tải.
Các phương thức vận tải khác nhau có giá trị vận tải khác nhau, cho nên nếu tỷ trọng của phương thức vận tải có giá trị vận tải tương đối thấp được nâng cao lên thì tổng giá trị vận tải sẽ hạ xuống.
Nhiệm vụ của kế hoạch phí tổn vận tải là phải giảm bớt phí tổn vận tải tới mức tối đa trong mỗi đơn vị lưu chuyển hàng hóa. Như thế có nghĩa là, tốc độ tăng của lưu chuyển hàng hóa phải nhanh hơn hẳn tốc độ tăng của phí tổn vận tải.
Sau khi đã tính được từng loại chi phí lưu thông rồi, sẽ có thể xác định được tổng số chi phí lưu thông mậu dịch. Giả thiết rằng, tổng số chi phí lưu thông là 50.000 triệu rúp, vậy muốn xác định được mức chi phí lưu thông, thì phải so sánh tổng số chi phí lưu thông với tổng mức lưu chuyển hàng hóa; nếu tổng mức lưu chuyển hàng hóa bán lẻ là 500.000 triệu rúp, thì mức chi phí lưu thông trong trường hợp này sẽ là 10%.
Muốn xác định khối lượng tiết kiệm đạt được do việc giảm bớt chi phí lưu thông, cần phải so sánh tổng số chi phi lưu thông dự tính với tổng số chi phí lưu thông tính ra theo tổng mức lưu chuyển hàng hóa mới đã dự tính, nhưng vẫn giữ mức chi phí lưu thông của kỳ báo cáo. Xin nêu một thí dụ để giải thích rõ. Giả thiết rằng, mức chi phí lưu thông trong kỳ báo cáo là 12%, nếu tính theo mức lưu chuyển hàng hóa mà giá trị dự tính là 500.000 triệu rúp, thì giá trị tuyệt đối của nó sẽ là 60.000 triệu rúp; nếu chi phí lưu thông dự tính là 50.000 triệu rúp thì khối lượng tiết kiệm đạt được nhờ giảm bớt chi phí lưu thông sẽ là 10.000 triệu rúp, nếu biểu thị bằng tỷ lệ phần trăm thì sẽ là 16,7%.