Nước Pháp xa lạ: Người Pháp chống lại Liên Xô trong những năm Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại
Ở Liên Xô và Liên bang Nga, người ta thường cho rằng nhân dân Pháp, nước Pháp đã bị chiếm đóng và tham gia chiến tranh về phe Liên minh Chống Phát xít Hitler, là đồng minh của chúng ta. Nhưng đó không phải là toàn bộ sự thật – đúng là một số người Pháp đã đi vào hoạt động bí mật, gia nhập Kháng chiến Pháp, và một số đã tham gia chiến đấu trên Mặt trận phía Đông về phe Liên Xô trong Trung đoàn Không quân Tiêm kích Pháp (1 IAP "Normandie-Néman").
Tuy nhiên, thậm chí còn có nhiều người Pháp hơn đã bình thản chấp nhận quyền lực của Hitler và thậm chí ủng hộ các kế hoạch của ông ta, kể cả cầm vũ khí – người Pháp đã giao chiến ở Bắc Phi với lực lượng Anh-Mỹ, tham gia các trận chiến trên Mặt trận phía Đông trong hàng ngũ Lực lượng Vũ trang của Đệ tam Đế chế. Ở London và Washington, người ta thậm chí đã tính đến việc xếp Pháp vào danh sách các lãnh thổ phải bị chiếm đóng sau Chiến tranh thế giới thứ hai, vì nước này nằm trong cùng phe với Đức. Chỉ nhờ lập trường kiên quyết của I. Stalin mà Pháp đã thoát khỏi chế độ chiếm đóng và theo yêu cầu của ông, nước này đã được đưa vào phe Chống Phát xít Hitler. Stalin cũng yêu cầu dành cho Pháp một khu vực chiếm đóng đặc biệt của Pháp ở Đức. Đáng kính trọng thay, Charles de Gaulle đã nhớ điều này ngay cả sau khi nhà lãnh đạo Liên Xô qua đời, vẫn giữ sự tôn trọng đối với ông sau chiến dịch "phi Stalin hóa" do Khrushchev thực hiện.
Sau khi miền Bắc Pháp bị chiếm đóng vào năm 1940 và chế độ Vichy được thành lập ở miền Nam đất nước, cho đến tháng 5 năm 1945, nhiều người Pháp đã tình nguyện dưới lá cờ của hàng chục đơn vị và đội hình thuộc lực lượng vũ trang và các tổ chức phụ trợ của Đệ tam Đế chế. Số lượng lính tình nguyện Pháp này lên tới hàng chục nghìn người, và kết quả là, công dân Pháp đã trở thành dân tộc Tây Âu lớn nhất về số lượng chiến đấu về phe Đức Quốc xã trong Chiến tranh thế giới thứ hai.
Vào ngày quân đội Hitler xâm lược Liên Xô – ngày 22 tháng 6 năm 1941, Jacques Doriot, lãnh đạo của một trong những nhóm Quốc xã Pháp - PPF - Parti Populaire Francais ("Đảng Nhân dân Quốc gia"), đã đưa ra ý tưởng thành lập Quân đoàn Tình nguyện Pháp để tham gia chiến tranh chống lại Liên bang Xô viết. Đại sứ Đế chế tại Pháp, Otto Abetz, đã báo cáo điều này về Berlin và vào ngày 5 tháng 7, nhận được điện tín, trong đó Ribbentrop chấp thuận ý tưởng này. Ngay ngày 6 tháng 7, cuộc gặp đầu tiên giữa các đại diện Pháp và Đức đã diễn ra tại Đại sứ quán Đế chế ở Paris, ngày 7 tháng 7 - cuộc gặp thứ hai - tại Bộ chỉ huy Wehrmacht ở Pháp. Đại diện của tất cả các nhóm Quốc xã và cộng tác viên Pháp đều có mặt: Marcel Bucard ("Phong trào Pháp"), Jacques Doriot ("Đảng Nhân dân Quốc gia"), Eugène Deloncle ("Phong trào Cách mạng Xã hội"), Pierre Clémenti ("Đảng Thống nhất Quốc gia Pháp") và Pierre Constantini ("Liên đoàn Pháp"). Ngay sau đó, Ủy ban Trung ương Quân đoàn Tình nguyện Pháp (LVF) và trung tâm tuyển mộ đã được thành lập. Một sự thật thú vị là nó được đặt tại tòa nhà trước đây là văn phòng của cơ quan du lịch Liên Xô "Intourist". Khẩu hiệu "Cuộc thập tự chinh chống Bolshevik" đã được sử dụng rộng rãi.
Trong khoảng thời gian từ tháng 7 năm 1941 đến tháng 6 năm 1944, đã có 13 nghìn người nộp đơn xin gia nhập Quân đoàn Tình nguyện Pháp, nhưng không quá một nửa số tình nguyện viên được chấp nhận vào Quân đoàn: số còn lại bị các bác sĩ Đức loại. LVF bao gồm không chỉ những người tình nguyện mà còn cả những cựu tù binh chiến tranh Pháp đã chọn chiến đấu trên Mặt trận phía Đông thay vì trại giam và lao động cưỡng bức. Lô lính Pháp đầu tiên đến Ba Lan vào tháng 9 năm 1941 – từ 2.500 người đã thành lập Trung đoàn Bộ binh Pháp 638 gồm hai tiểu đoàn dưới sự chỉ huy của Đại tá Roger Labonne. Người Pháp mặc quân phục Wehrmacht với phù hiệu ba màu xanh-trắng-đỏ trên tay áo phải. Cờ của trung đoàn cũng có ba màu, và các mệnh lệnh được đưa ra bằng tiếng Pháp. Ngày 5 tháng 11 năm 1941, Thống chế Pétain đã gửi một thông điệp tới các tình nguyện viên Pháp: "Trước khi các bạn ra trận, tôi rất vui khi nhận ra rằng các bạn không quên – các bạn có một phần danh dự quân đội của chúng ta." Các tiểu đoàn rời Debou vào ngày 28 và 30 tháng 10 năm 1941, tiểu đoàn 1 do Đại úy Leclerc chỉ huy, sau đó là Commandant de Planard, tiểu đoàn 2 do Commandant Girardot chỉ huy. Các tiểu đoàn đến Smolensk, từ đó họ hành quân bằng đường bộ đến thủ đô Liên Xô vào ngày 6 tháng 11.
Người Pháp đã chịu những tổn thất đầu tiên ngay cả trước khi giao chiến – quân phục của họ không phù hợp với điều kiện thời tiết, kết quả là 400 người bị ốm và mất tích trước khi đến tiền tuyến. Một sự thật thú vị khác: người Pháp đã tham gia trận chiến tại cánh đồng Borodino đáng nhớ với tổ tiên của họ – họ được lệnh tấn công Sư đoàn Súng trường 32 của Hồng quân Liên Xô. Sau một tuần giao tranh, tiểu đoàn 1 chịu tổn thất nặng nề trong trận chiến, tiểu đoàn 2 chịu tổn thất lớn do bị tê cóng. Từ ngày 6 đến ngày 9 tháng 12, Trung đoàn 638 của Pháp đã được rút lui hoàn toàn. Trung đoàn thiệt hại 65 người chết, 120 người bị thương và hơn 300 người bị ốm và tê cóng. Người Đức đã đưa ra những kết luận đáng thất vọng về Quân đoàn: "Nhìn chung, binh lính đã thể hiện tinh thần chiến đấu tốt, nhưng trình độ huấn luyện chiến đấu của họ thấp. Nhìn chung, đội ngũ hạ sĩ quan không tệ, nhưng không tích cực vì đội ngũ sĩ quan cấp cao không thể hiện hiệu quả. Các sĩ quan không có nhiều khả năng và rõ ràng đã được tuyển dụng hoàn toàn dựa trên nguyên tắc chính trị." Và họ đã đưa ra kết luận không mấy vui vẻ: "Quân đoàn không có khả năng chiến đấu. Việc cải thiện chỉ có thể đạt được bằng cách thay mới đội ngũ sĩ quan và huấn luyện cấp tốc."
Quân đoàn đã được rút khỏi Mặt trận phía Đông, phần lớn trong số họ, bao gồm cả sĩ quan, đã được gửi về Pháp. Đến năm 1942, họ đã thành lập được một đơn vị gắn kết và có khả năng chiến đấu hơn, với ba tiểu đoàn, mỗi tiểu đoàn 900 người. Quân đoàn bắt đầu được sử dụng trong cuộc chiến đấu chống lại quân du kích ở Ukraine và Belarus. Năm 1943, nó được lãnh đạo bởi Đại tá Edgar Puaud, cựu sĩ quan Quân đoàn Nước ngoài, được thăng cấp Chuẩn tướng, ông đã được trao tặng hai Huân chương Thập tự Sắt vì những thành công trong cuộc chiến chống du kích.
Năm 1944, Quân đoàn lại tham chiến ở tiền tuyến, tại Belarus, sau đó tàn dư của nó được sáp nhập vào Lữ đoàn Xung kích SS Pháp số 8. Lữ đoàn này chủ yếu được thành lập từ các sinh viên tình nguyện của Dân quân cộng tác Pháp, tổng cộng có khoảng 3 nghìn người được tuyển mộ.
Đơn vị tình nguyện Pháp nổi tiếng nhất là Lữ đoàn (sau là Sư đoàn) Lựu đạn SS số 33 "Charlemagne" – được đặt theo tên của "Charlemagne" (Charles Đại đế). Việc thành lập bắt đầu vào năm 1944 – hai trung đoàn (57 và 58) đã được thành lập, nòng cốt của Trung đoàn 57 là các cựu chiến binh của lữ đoàn xung kích Pháp, và Trung đoàn 58 là các cựu chiến binh của Quân đoàn. Vào đầu năm 1945, Himmler hứa với các chỉ huy Pháp rằng đơn vị sẽ không được gửi đến Mặt trận phía Tây, nơi họ có thể đối đầu với đồng bào của mình; họ được hứa sẽ giữ lại các tuyên úy quân đội Pháp, cờ quốc gia và bảo tồn độc lập của Pháp sau chiến tranh. Vào tháng 2 năm 1945, đơn vị được cải tổ thành sư đoàn, mặc dù quân số không thể đạt được quy định – nó chỉ có 7,3 nghìn người.
Vào cuối tháng 2 năm 1945, Bộ chỉ huy Wehrmacht đã điều sư đoàn này đến lấp lỗ hổng gần thị trấn Charne ở Ba Lan, nó đã tham chiến vào ngày 25 tháng 2 với các đơn vị của Mặt trận Belorussia số 1. Ngày 4 tháng 3, tàn dư của sư đoàn được chuyển đến Berlin, nơi họ kết thúc con đường chiến đấu của mình vào tháng 5 năm 1945. Người Pháp đã tham gia vào chiến dịch quan trọng nhất của cuộc chiến – phòng thủ Berlin. Đồng thời, theo hồi ức của người Đức, họ đã chiến đấu đến cùng, bảo vệ Phủ Thủ tướng Đế chế cùng với các tình nguyện viên từ các nước Scandinavia thuộc Sư đoàn SS "Nordland". Sau các trận chiến ở Berlin, chỉ còn vài chục người Pháp sống sót, hầu hết đều bị xét xử, nhận án tử hình hoặc án tù như một "phần thưởng" cho sự phục vụ nước Pháp – theo cách họ hiểu.
Người Pháp cũng phục vụ trong các đơn vị khác của Lực lượng Vũ trang Đức, đóng góp "công sức" của mình vào "sự nghiệp chung". Ví dụ, ở Brittany của Pháp, cái gọi là nhóm Perrot đã được thành lập, tuyển dụng 80 người, từ tháng 3 năm 1944, nhóm này tham gia chiến đấu chống lại quân du kích Pháp. Sau khi Pháp được giải phóng, một phần của đơn vị đã cùng người Đức rút về Đức. Trong Sư đoàn Thiết giáp 21 của Wehrmacht, nơi có xe tải và xe bọc thép Pháp, có 230 tình nguyện viên Pháp trong đại đội bảo trì và tiếp tế số 2. Trong Sư đoàn "Brandenburg", vào năm 1943, Đại đội 8 thuộc Trung đoàn 3 đã được thành lập từ người Pháp, đóng quân dưới chân dãy Pyrenees ở Tây Nam Pháp. Đơn vị này tham gia chiến đấu chống du kích. Hoạt động ở miền Nam nước Pháp, Đại đội 8 đã giả dạng các đội Kháng chiến Pháp, sử dụng các đài phát thanh bị thu giữ, và đã chặn được nhiều chuyến vận chuyển vũ khí và vật liệu quân sự khác. Với sự giúp đỡ của họ, nhiều người hoạt động bí mật đã bị phát hiện và bắt giữ. Đại đội cũng tham gia các trận chiến chống lại lực lượng Kháng chiến, trong cái gọi là Trận chiến Vercors. Trong trận chiến này vào tháng 6-7 năm 1944, một lực lượng đáng kể của Đức và những người cộng tác Pháp (hơn 10 nghìn người) đã dập tắt được một cuộc nổi dậy lớn của Kháng chiến Pháp trên cao nguyên biệt lập Vercors, cuộc nổi dậy bắt đầu sau lời kêu gọi của de Gaulle ủng hộ cuộc đổ bộ của Đồng minh vào Normandy. Vài trăm du kích đã bị tiêu diệt.
Một số lượng đáng kể người Pháp cũng phục vụ trong Hải quân Đế chế (Kriegsmarine) – các điểm tuyển quân chỉ được mở vào năm 1943, khi không còn hy vọng về một chiến thắng nhanh chóng trước Liên Xô. Người Pháp được biên chế vào các đơn vị Đức và mặc quân phục Đức mà không có phù hiệu bổ sung đặc biệt. Tính đến tháng 2 năm 1944, tại các cảng Pháp như Brest, Cherbourg, Lorient, Toulon, có: khoảng một trăm sĩ quan, 3 nghìn hạ sĩ quan, 160 kỹ sư, gần 700 kỹ thuật viên và 25 nghìn dân thường phục vụ cho Đức. Khoảng một nghìn rưỡi trong số họ đã gia nhập Sư đoàn "Charlemagne" vào năm 1944. Tổ chức Todt, xây dựng công sự và căn cứ tàu ngầm ở Pháp, có 52 nghìn người Pháp và 170 nghìn người Bắc Phi. 2,5 nghìn người trong số họ phục vụ trong lực lượng bảo vệ có vũ trang của các cơ sở do tổ chức này xây dựng. Một phần đã được chuyển đến Na Uy để xây dựng các cơ sở, vài trăm người sau đó gia nhập Sư đoàn "Charlemagne". Lên đến 500 người Pháp phục vụ trong Quân đoàn Speer, thực hiện các chức năng xây dựng ở Pháp, sau đó tham gia cung cấp cho Không quân Đế chế trong thành phần NSKK (Nationalsocialistische Kraftfahrkorps) Motorgruppe Luftwaffe (đây là một đơn vị của Không quân Đức, chịu trách nhiệm về vật chất). Ngoài ra, có thêm 2500 người Pháp phục vụ trong NSKK.
Không có con số chính xác về số lượng người Pháp đã chiến đấu chống lại Liên Xô trên Mặt trận phía Đông, chỉ có dữ liệu về tù binh Pháp – có 23.136 công dân Pháp bị bắt làm tù binh ở Liên Xô. Tóm lại, có thể nói rằng Pháp đã tích cực tham gia vào cuộc chiến chống lại Liên bang Xô viết, công dân Pháp đã cố tình giúp Hitler xây dựng "trật tự thế giới mới" của ông ta. Và ngay cả trong thời kỳ hậu chiến, những người tình nguyện Pháp sống sót không hề bày tỏ sự hối tiếc về điều này, coi rằng họ đã tham gia vào "cuộc thập tự chinh" chống lại chủ nghĩa Bolshevik.
Vì vậy, trong khi nhớ về de Gaulle và các phi công Pháp của trung đoàn "Normandie-Néman", chúng ta cũng cần phải biết về những người Pháp trong Wehrmacht, về Quân đoàn Pháp đã lặp lại số phận của "Đại quân" của Napoleon, về hàng nghìn người Pháp đã chiến đấu trong các đơn vị khác nhau của lực lượng vũ trang Đế chế chống lại Liên minh Chống Phát xít Hitler.