Huyền thoại về Tình báo giỏi và Stalin ngốc nghếch
Một trong những huyền thoại phổ biến về Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại là tuyên bố rằng Stalin đã được thông báo về thời điểm quân Đức tấn công kịp thời, nhưng ông đã phớt lờ thông tin này.
Ngày 18 tháng 12 năm 1940, kế hoạch nổi tiếng “Barbarossa” về cuộc tấn công của Đức vào Liên Xô đã được phê duyệt. Theo một số nhà nghiên cứu (ví dụ: P. I. Ivashutin), Stalin đã biết về nội dung của chỉ thị này chỉ sau 11 ngày.
Ngày 29 tháng 12 năm 1940, tùy viên quân sự tại Đức, V. I. Tupikov, đã báo cáo về Moscow rằng Hitler đã tuyên bố bắt đầu chuẩn bị chiến tranh, với chiến tranh bắt đầu vào tháng 3 năm 1941.
Điện Kremlin yêu cầu thông tin chính xác hơn, và ngày 4 tháng 1 đã có xác nhận dữ liệu trước đó – mùa xuân năm 1941, sau khi chiến thắng London.
Bản thân những thông tin này là một thành công lớn của tình báo Liên Xô. Nhưng nó bị làm hỏng bởi những sai sót lớn – vào tháng 12 năm 1940, Hitler đã ký kế hoạch chiến lược chiến tranh, trong khi bản thân quyết định về chiến tranh đã được đưa ra vào mùa hè năm 1940, và việc chuẩn bị chiến tranh bắt đầu cùng thời điểm đó.
Và một sai sót rất quan trọng nữa – cuộc tấn công vào Liên Xô chỉ nên bắt đầu sau khi Vương quốc Anh đầu hàng. Điều này thực tế là thông tin sai lệch đối với giới lãnh đạo cao nhất của đất nước.
Kế hoạch “Barbarossa” lại có thông tin khác – việc đánh bại Anh bị hoãn lại, ban đầu họ quyết định tiêu diệt Liên Xô.
Hơn nữa, tình báo Liên Xô cho rằng phần lớn thông tin về cuộc tấn công sắp tới của Đệ tam Đế chế đến từ các nguồn Anh-Mỹ. Mục tiêu của Mỹ và Anh là kích động chiến tranh giữa Đức và Liên Xô, về cơ bản là hoàn toàn hợp lý.
Cuốn sách “Mein Kampf” (Cuộc chiến của tôi) của Hitler, nơi ông trình bày những di nguyện của mình, là một luận cứ quá lung lay đối với những người thực hành tình báo.
Tình báo Liên Xô đã phát hiện việc tái bố trí quân đội Đức về phía Đông. Những chuyển động này có thể được đánh giá theo hai cách:
Là sự chuẩn bị cho cuộc tấn công vào Liên Xô;
Là sự chuẩn bị cho phòng thủ, trong trường hợp Liên Xô can thiệp vào chiến tranh, nếu người Đức thực hiện chiến dịch đổ bộ để chiếm Anh.
Ngày 31 tháng 5, Trưởng Ban Tình báo Chính (GRU) của Bộ Tổng tham mưu, F. I. Golikov, báo cáo với Stalin rằng lực lượng Wehrmacht được bố trí:
122-126 sư đoàn chống lại Anh (trên mọi hướng);
120-122 sư đoàn chống lại Liên Xô;
44-48 sư đoàn dự bị.
Tức là tình hình không rõ ràng, không mang tính chất chống Liên Xô rõ rệt.
Người ta cũng thích nhắc đến R. Sorge, rằng ông đã cảnh báo. Nhưng, ví dụ: ngày 11 tháng 8 năm 1941, Richard Sorge đã báo cáo rằng Nhật Bản sẽ tấn công Liên Xô trong khoảng thời gian từ tuần đầu tiên đến tuần cuối cùng của tháng Tám. Như đã biết qua lịch sử, chiến tranh với Nhật Bản đã không xảy ra vào tháng 8 năm 1941.
Và có hàng chục, hàng trăm thông báo như vậy, phần lớn trong số đó là thông tin sai lệch.
Các báo cáo tình báo về kế hoạch “Barbarossa”, các kế hoạch của Đức, việc di chuyển của Wehrmacht không mang tính chất thông tin dễ hiểu một cách rõ ràng về cuộc tấn công vào Liên Xô.
Trên mặt trận ngoại giao, Đức không có yêu sách gì. Bước đi khách quan và hợp lý của Berlin là tấn công Anh, để loại bỏ mối đe dọa chiến tranh trên hai mặt trận.
Stalin không có sự kiện, thông tin nào mà ông có thể tin tưởng 100%. Ông không thể đưa ra những quyết định không thể đảo ngược có thể dẫn đến chiến tranh. Chính tình báo cũng báo cáo rằng Wehrmacht chưa sẵn sàng cho chiến tranh mùa đông. Rất ít người tin vào việc Hitler đang nghĩ đến “Blitzkrieg” (chiến tranh chớp nhoáng), khả năng tiêu diệt Liên Xô trước mùa đông.
Александр Самсонов