TỪ NIKOLAI II ĐẾN STALIN: THĂNG TRẦM VÀ HƯNG THỊNH CỦA ĐỒNG RÚP NGA

I. NIKOLAI II VÀ SỰ MẤT GIÁ CỦA ĐỒNG RÚP

Hệ thống tiền tệ tồn tại trong Đế quốc Nga trước Chiến tranh thế giới thứ nhất được hình thành nhờ cuộc cải cách năm 1897 (cuộc cải cách Witte). Sự ra đời của đồng rúp vàng là vì lợi ích của các nhà tư bản lớn, vì lợi ích của các ngân hàng và công ty độc quyền nước ngoài xuất khẩu vốn của họ sang Nga. Nói chung, Witte đã hoàn thành mong muốn của người được gọi là. "Các tổ chức Tài chính quốc tế". Cuộc cải cách bao gồm các biện pháp tăng cường ngân sách và tích lũy vàng dự trữ. Tích lũy vàng được tiến hành bằng cách tăng sản lượng và tăng tốc xuất khẩu do giảm tiêu dùng nội địa.

Kết quả của cuộc cải cách tiền tệ ở Nga, một hình thức hệ thống tiền tệ cổ điển với đồng tiền vàng đã được thành lập. Tuy nhiên, mặc dù có trữ lượng vàng lớn, tình hình tài chính của Đế chế Nga không ổn định. Nga có một khoản nợ nước ngoài lớn, mà Phương Tây chính là ông chủ nợ.

Tin tưởng vào nhu cầu đầu tư của phương Tây và sự lưu thông tự do của đồng rúp, Nga hoàng Nikolai II đã dỡ bỏ các hàng rào bảo hộ. Vốn nước ngoài thực sự đổ vào Nga, nhưng nó có tính chất đầu cơ. Người nước ngoài đã xây dựng các doanh nghiệp để khai thác và chế biến nguyên liệu thô ở Nga, và lĩnh vực sản xuất phát triển nhanh chóng. Nhưng hầu hết lợi nhuận ngay lập tức được xuất khẩu ra nước ngoài dưới dạng lãi từ các khoản vay và cổ tức sang phương Tây. Vàng chảy từ Đế quốc Nga sang các ngân hàng phương Tây. Với sự giúp đỡ của Witte, tư bản phương Tây đã xây dựng một hệ thống sao cho phần lớn lợi nhuận cuối cùng nằm trong tay "Các tổ chức Tài chính quốc tế", cũng như là các chủ ngân hàng và các nhà công nghiệp lớn của Nga. Nhưng rồi họ, những kẻ giàu sụ ở Nga lại rất thích đốt tiền ở nước ngoài, đặc biệt là Phương Tây.

Bước vào Chiến tranh thế giới thứ nhất, Nga nhanh chóng cạn kiệt nguồn dự trữ ngân sách. Chính phủ buộc phải cấm đổi tiền giấy lấy vàng và bắt đầu dùng đến việc phát hành tiền giấy với quy mô lớn để trang trải chi phí quân sự. Năm 1914-1915. cung tiền đã tăng hơn gấp đôi. Tuy nhiên, các cơn khủng hoảng vẫn chưa bùng nổ thực sự, ở một số cường quốc khác, tình hình còn tồi tệ hơn. Các đơn đặt hàng quân sự và việc mua lương thực cho quân đội thậm chí còn phần nào kích thích nền kinh tế quốc gia, và kinh tế Nga tiếp tục phát triển. Điều này đã làm trì hoãn sự sụt giảm giá trị của đồng rúp. Niềm tin vào đồng rúp vẫn chưa bị xói mòn. Năm 1916, tình hình mới trở nên tồi tệ, và sự mất giá của tiền tệ bắt đầu. Cung tiền tiếp tục tăng: từ 2,4 tỷ rúp vào đầu chiến tranh lên 5,7 tỷ rúp, sau đó là 10,8 tỷ rúp. 

Cần lưu ý rằng sự mất giá của đồng rúp trong năm 1914-1917 bắt đầu nguồn gốc từ sự đầu cơ tích trữ. Trên thực tế, một bộ phận đáng kể trong giới công nghiệp và tài chính của Nga trong những năm chiến tranh đã cố gắng vơ vét, đẩy đất nước vào khó khăn. Ở ngoài chiến trường, quân đội Nga bắt đầu suy yếu, còn trong hậu phương thì nạn trộm cắp và vơ vét đã diễn ra, đất nước rơi vào một cơn khủng hoảng tồi tệ.

Tại các nhà máy sở hữu nhà nước, giá sản phẩm thấp hơn 2-3 lần so với các nhà máy tư nhân. Tại một nhà máy thuộc sở hữu nhà nước, một vỏ đạn 122 mm có giá 15 rúp, và ở nhà máy tư nhân - 35 rúp. Khi người đứng đầu Cục Pháo binh, Tướng Alexei Manikovsky, cố gắng đấm bọn đầu cơ, nhưng ông ta đã thất bại. Nga hoàng Nikolai II đã bênh vực bọn đầu cơ và phớt lờ đi những nỗ lực nhằm ngăn chặn đế quốc Nga đương bước vào con đường suy tàn. Quả thực, bọn đầu cơ đã ăn lợi nhuận từ 300%-1000%, những con sâu này đã đục khoét nát đến tận gốc rễ của chế độ Nga hoàng. Cách mạng tất yếu diễn ra. Nó xảy ra khi và chỉ khi chế độ Nga hoàng không còn có thể đứng vững được nữa, nó xảy ra khi và chỉ khi nhân dân không còn có thể chịu đựng nỗi cảnh cùng khổ như thế nữa. Cách mạng tháng hai thắng lợi, chế độ Nga hoàng bị kéo đổ là những điều không thể đảo ngược.

Chính phủ lâm thời sau Cách mạng tháng Hai không thể khắc phục tình trạng khủng hoảng, đồng thời ngày càng dấn thân vào con đường chiến tranh, kế tục "sự nghiệp" của chế độ Nga hoàng, nhân tố chính làm cho đế quốc Nga suy tàn vẫn không được khắc phục. Chiến tranh đã bức tử chính phủ tư sản lâm thời, Chính phủ lâm vào khủng hoảng, không có lựa chọn nào khác ngoài việc in ngày càng nhiều tiền hơn. Từ tháng 3 đến tháng 10 năm 1917, cung tiền đã tăng gấp đôi và đạt 20,4 tỷ rúp vào ngày 1 tháng 11 năm 1917. Điều này, liên quan đến sự sụt giảm mạnh về khối lượng sản xuất, giảm sản lượng trên thị trường đã dẫn đến sự giảm giá mạnh của đồng rúp. Tiền mất giá đã vượt xa mức phát thải. Nước Nga bước vào thời kỳ khủng hoảng tài chính nghiêm trọng và hệ quả là sự sụp đổ của hệ thống tiền tệ. Vào thời điểm Cách mạng Tháng Mười, đồng rúp giấy đã giảm giá xuống còn 10 kopecks trước cách mạng. Những người Bolshevik thừa hưởng một hệ thống tài chính hoàn toàn rối loạn.

II. LENIN VÀ DI SẢN NẶNG NỀ CỦA NGA HOÀNG

Chính phủ do Lenin đứng đầu đã thực hiện một số biện pháp chống khủng hoảng ngay khi nắm chính quyền. Lenin đã đưa ra quan điểm từ chối phát hành tiền như một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của chính sách kinh tế. Hội đồng dân ủy đã thực hiện các biện pháp để cắt giảm chi phí. Dưới thời Hội đồng dân ủy, đã thành lập "Ủy ban đặc biệt về giảm chi tiêu công". 

Tuy nhiên, trong cuộc nội chiến và những khó khăn khác của thời kỳ này, không thể loại bỏ thâm hụt ngân sách. Từ tháng 11 năm 1917 đến tháng 4 năm 1918, 18,7 tỷ rúp đã được đưa vào lưu thông. Vào mùa xuân năm 1918, công việc tích cực đã được thực hiện để chuẩn bị cho cuộc cải cách tiền tệ. Lenin rất chú ý đến vấn đề này và nhấn mạnh rằng tất cả các cải cách khác đều sẽ thất bại nếu không có thành công trong chính sách tài chính. 

Tuy nhiên, do sự gia tăng của cuộc nội chiến và sự can thiệp của 14 nước đế quốc phương Tây vào nước Nga, cải cách tài chính với ý định giảm nguồn cung tiền đã không thể thực hiện được. Các khoản chi cho nhu cầu quân sự tăng mạnh, trong khi thu ngân sách không thể tăng do kinh tế rối loạn và không thể thu thuế ở những vùng bị phe Bạch Vệ và các nước đế quốc chiếm đóng. Thâm hụt ngân sách, bất chấp việc áp dụng loại thuế khẩn cấp mang tính cách mạng, vẫn tăng mạnh và tiếp tục tăng. Năm 1920, thâm hụt ngân sách lên tới hơn một nghìn tỷ rúp (87% chi ngân sách). Nguồn duy nhất để bù đắp thâm hụt ngân sách là phát hành tiền. Lượng tiền từ giữa năm 1918 đến đầu năm 1921 đã tăng gần 30 lần - từ 43,7 tỷ rúp vào ngày 1 tháng 7 năm 1918 lên 1,2 nghìn tỷ rúp vào ngày 1 tháng 1 năm 1921. 

Tiền mất giá nhanh chóng. Như vậy, trong tháng 1 năm 1920, cung tiền tăng 15,7%, trong khi giá cả tăng 27%; trong tháng 2, cung tiền tăng 12,6% và giá tăng 23%; trong tháng 3, cung tiền tăng 16,2%, trong khi giá - tăng 25%. Tiền mất giá nhanh không chỉ liên quan đến phát thải mà còn làm giảm đáng kể sản lượng và khối lượng hàng hóa. Chiến tranh, hỗn loạn và sự tàn phá chung đã khiến sản xuất bị suy giảm. Sự tự nhiên hóa của nền kinh tế và trao đổi, cũng như tăng tốc lưu thông tiền, cũng có ảnh hưởng. Trong thời kỳ lạm phát mạnh xuất hiện hiện tượng "tiền bay". Một số mặt hàng nhất định trở thành phương tiện trao đổi, thu hút còn hơn cả tiền.

Dự trữ vàng của Đế quốc Nga bị thất thoát và xuất khẩu ra nước ngoài. Đồng rúp của Nga không tạo được niềm tin do thiếu dự trữ vàng.

Không có cách nào để ngăn chặn lạm phát trong cuộc nội chiến và chống can thiệp. Cần phải duy trì và nuôi sống bộ máy nhà nước, quân đội, hỗ trợ các thành phố và công nhân, và hầu như không có thu nhập từ thuế. Nhưng ngay sau khi chiến tranh kết thúc, chính phủ Xô viết đã có thể thay đổi tình hình.

Một trong những biện pháp quan trọng nhất để cải thiện lưu thông tiền tệ là việc tổ chức Ngân hàng Nhà nước vào tháng 10/1921. Ngân hàng Nhà nước không chỉ trở thành tổ chức tín dụng chính mà còn là trung tâm tổ chức luân chuyển tiền tệ và điều tiết lưu thông tiền tệ. Với việc chuyển sang Chính sách Kinh tế Mới (NEP), tầm quan trọng của tiền tệ càng tăng lên. Thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ đã được khôi phục ở khắp mọi nơi. Hầu hết các doanh nghiệp nhà nước chuyển sang hình thức tự chủ, tức là ngừng cung cấp tự do nguyên liệu, vật liệu và giảm hỗ trợ từ ngân sách. Hệ thống phân phối sản phẩm giữa các nhân viên và công nhân bị hạn chế và sau đó bị loại bỏ; tiền lương dần thay thế tiền lương hiện vật. 

Đại hội XI của Đảng (B) đã thông qua một chương trình chi tiết về chính sách tài chính. Việc chuyển sang hình thức tự chủ của hầu hết các doanh nghiệp và tổ chức đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng sản xuất và kim ngạch thương mại, giảm chi tiêu chính phủ và mở rộng nguồn thu cho ngân sách. Năm 1922-1923, ngân sách địa phương được tổ chức và chi phí hành chính được cắt giảm. Năm 1922, khoản vay ngắn hạn đầu tiên được phát hành. Trái phiếu của khoản vay đã được bán để lấy tiền, và chúng có thể được mua lại bằng tiền hoặc lương thực (quy ra giá trị). Những biện pháp này và các biện pháp khác đã phần nào ổn định tình hình tài chính của nước Nga Xô Viết. 

Đối với việc tổ chức lại lưu thông tiền tệ năm 1921-1922. đã tiến hành đổi hai mệnh giá tiền giấy. Ở mệnh giá đầu tiên, một rúp tiền mới (tiền giấy của mẫu năm 1922) bằng với 10 nghìn rúp tiền giấy của lần phát hành trước. Theo mệnh giá thứ hai (tiền giấy của mẫu năm 1923), 1 triệu rúp tiền giấy của tất cả các số phát hành trước năm 1922 bằng 100 nghìn rúp của mẫu năm 1922. 

Tuy nhiên, nó không thể thay đổi tình hình một cách triệt để. Cung tiền tiếp tục tăng với tốc độ nhanh. Trong khoảng thời gian từ ngày 1 tháng 7 năm 1921 đến ngày 1 tháng 1 năm 1923, nó đã tăng lên 850 lần. Vụ mùa kém và nạn đói năm 1921 cũng đóng một vai trò tiêu cực. Để tạo ra một đồng tiền ổn định, đòi hỏi một cuộc cải cách tiền tệ triệt để và mở rộng sản xuất và thương mại một cách nghiêm túc.

III. STALIN VÀ SỰ ỔN ĐỊNH ĐỒNG RÚP

Vào mùa xuân năm 1922, vấn đề ổn định đồng rúp trở nên đặc biệt gay gắt, vì đồng rúp mất giá đã cản trở sự phục hồi kinh tế. Cần lưu ý rằng chính phủ Xô viết biết lý do tại sao họ cần một đồng rúp cứng. Và điều này khác với các nhà kinh tế hiện đại ở Liên bang Nga, những người thích nói về lợi ích của một "đồng rúp yếu" đối với Nga. Trên thực tế, việc đồng rúp giảm giá có lợi cho phương Tây, quốc gia này với những đồng tiền cứng sẽ mua nguyên liệu thô của Nga dễ dàng hơn. Đồng rúp mất giá cũng có lợi cho chủ nghĩa tư bản hiện đại ở Liên bang Nga. Tất cả những điều này củng cố bản chất “yếu đuối” của nền kinh tế Nga. Đồng rúp cứng có lợi cho sự phát triển của nền sản xuất quốc gia và thương mại trong nước. Những người Bolshevik hiểu rõ điều này.

Ngoại tệ và vàng thâm nhập vào hệ thống lưu thông kinh tế của nước Nga Xô viết đã làm giảm phạm vi lưu thông của đồng rúp Liên Xô. Sự cần thiết phải tạo ra một loại tiền tệ ổn định là rất rõ ràng. Hai xu hướng trong giai đoạn đầu tiên của cuộc cải cách. Xu hướng thứ nhất, thống nhất một loại tiền tệ; Xu hướng thứ hai là phản đối sự thống nhất đó.

Cải cách tiền tệ đã ổn định vị thế của đất nước, nhưng không loại bỏ được một số hiện tượng tiêu cực. Việc đồng tiền tiếp tục trượt giá cũng có tác động tiêu cực đến vị thế của người lao động. Những bước nhảy vọt về tỷ giá hối đoái của đồng sovznak và đồng chervonets cũng như sự biến động của tỷ giá hối đoái của cùng một loại tiền trên các thị trường khác nhau đã tạo cơ sở cho việc đầu cơ. Tầng lớp tư nhân "Nepman" và phú nông (kulaks) được hưởng lợi từ sự gia tăng đầu cơ giá cả và sự mất giá từ các khoản nợ của họ. Tầng lớp phú nông thu lợi từ các hoạt động đầu cơ và cho vay nặng lãi. Điều này cho thấy sự cần thiết phải giới thiệu một loại tiền tệ duy nhất.

Sự phản kháng không chỉ được thể hiện bởi các đại diện của giai cấp tư sản "Nepman" và những người phú nông, mà còn bởi phe đối lập trong Đảng, phái Trotskyist. Họ tiên tri về sự thất bại của cuộc cải cách tiền tệ và đề nghị hủy bỏ hoặc dừng lại. Các nhà kinh tế tại Viện Nghiên cứu Kinh tế của Dân ủy Tài chính cũng dự đoán sự sụp đổ của cải cách tiền tệ, nói về việc không thể nhanh chóng cắt giảm chi tiêu ngân sách và tìm các nguồn khác để bù đắp thâm hụt ngân sách. Do đó, một bộ phận đã bày tỏ thái độ muốn bảo vệ sự yếu kém của đồng rúp và sự phụ thuộc của lưu thông tiền của Liên Xô vào thị trường tiền tệ thế giới và vốn nước ngoài.

Vào đầu năm 1924, giai đoạn cuối của cuộc cải cách được thực hiện. Nhà nước ngừng phát hành đồng Sovznaks và bắt đầu rút chúng ra khỏi lưu thông bằng cách mua chúng với tỷ giá cố định. Việc hoàn thành thành công cải cách tiền tệ vào năm 1924 đã dẫn đến việc tạo ra một loại tiền tệ ổn định duy nhất của Liên Xô. Sự rối loạn của hệ thống tiền tệ, kéo dài 10 năm, đã bị loại bỏ. Sau khi phát hành tín phiếu kho bạc và một sự thay đổi nhỏ, trước khi sovznak bị thu giữ, có năm loại tiền giấy được lưu hành trong một thời gian nhất định: tín phiếu kho bạc, chervontsy, tiền lẻ, sovznak và chứng chỉ vận tải. 

Cải cách tiền tệ có tầm quan trọng to lớn đối với nền kinh tế của Liên Xô. Năm 1924-1925 - năm kinh tế đầu tiên sau cải cách tiền tệ - là năm công nghiệp tăng trưởng tối đa trong suốt thời kỳ phục hồi. Sản xuất công nghiệp tăng 57% so với năm công nghiệp 1923-1924. Đồng tiền ổn định tạo điều kiện để hạ giá thành, tăng cường công tác hạch toán, kiểm soát và lập kế hoạch chi phí. Vì vậy, trong nửa cuối năm 1924, chi phí sản xuất đã giảm gần 20%. Năng suất lao động năm 1925 đạt mức trước chiến tranh. Tiền lương cũng đã đạt mức trước chiến tranh. Cải cách cũng có tầm quan trọng lớn đối với sự phát triển của nông nghiệp. Những người nông dân không còn bị thiệt hại vì tiền mất giá, điều kiện tiêu thụ nông sản được cải thiện; chênh lệch giá giữa hàng công nông nghiệp giảm nhẹ. Điều này góp phần thúc đẩy kinh tế nông dân đi lên, mở rộng nguồn nguyên liệu và cơ sở công nghiệp cho công nghiệp. Thị trường tiêu thụ sản phẩm công nghiệp được mở rộng. 

Vì vậy, sau ba năm làm việc nghiêm túc với hệ thống tài chính, chính phủ Liên Xô, không có bất kỳ khoản vay và tín dụng nào từ bên ngoài, đã cố gắng củng cố hệ thống tiền tệ đến mức một đồng tiền giấy có giá trị hơn một đồng vàng cùng mệnh giá. Sự ra đời của một loại tiền tệ cứng đã xoa dịu dân chúng. Và với sự gia tăng mạnh mẽ của sản xuất, đã kéo theo sự gia tăng của khối lượng tiền. Liên Xô, giống như người Anh với đồng bảng Anh và người Mỹ với đồng đô-la, nhận được lợi nhuận ròng từ việc phát hành tiền tệ.

Ở Liên Xô, “giá kéo” vẫn tiếp tục tồn tại: giá hàng hóa công nghiệp cao và hàng hóa nông nghiệp thấp. Nông dân không được trả giá hợp lý cho các sản phẩm của họ. Thực ra những người Bolshevik không giấu giếm điều này. Họ thành thật nói rằng, ngoài các loại thuế thông thường, trực tiếp và gián tiếp, họ còn phải nhận một loại “siêu thuế” dưới hình thức thanh toán thừa đối với hàng hóa sản xuất. Như Stalin đã lưu ý tại Hội nghị toàn thể tháng 4 năm 1929 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên minh (những người Bolshevik), đây là "một cái gì đó giống như một sự tôn vinh cho sự lạc hậu của chúng ta". Siêu thuế cần thiết cho sự phát triển của công nghiệp và xóa bỏ sự lạc hậu của Liên Xô. Người ta tin rằng nông dân có thể làm được thuế này, vì họ có một hộ gia đình làm kinh tế tư, thu nhập từ đó cho phép họ trả một khoản thuế bổ sung. Điều này phân biệt nông dân với công nhân, vốn chỉ sống bằng lương. Tình trạng “giá kéo” hoàn toàn chấm dứt khi nông dân bước vào con đường làm ăn tập thể.

Ở Đế quốc Nga, họ cũng làm như vậy, nhưng khác biệt là ở Liên Xô, số tiền nhận được sẽ sử dụng để phát triển chứ không phải chạy vào túi riêng của một nhóm người, một cá nhân. Ngoài ra, Liên Xô còn có chiến lược phát triển công nghiệp và kinh tế kế hoạch. Máy móc công cụ được mua, các xí nghiệp công nghiệp nặng được xây dựng. Sự kiên nhẫn đã giúp Liên Xô trong thời gian ngắn nhất có thể xóa bỏ sự tụt hậu của Liên Xô với các nước tiên tiến của phương Tây, tạo nên một nền công nghiệp hùng mạnh và không chỉ tồn tại trong Chiến tranh thế giới thứ hai đẫm máu mà còn chiến thắng, trở thành siêu cường.

IV. CHIẾN TRANH VỆ QUỐC

Trước khi bắt đầu Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, tiền giấy được phát hành trên cơ sở hoạt động tín dụng của Ngân hàng Nhà nước. Tiền được phát hành vào lưu thông phù hợp với nhu cầu của nền kinh tế quốc dân. Trong thời kỳ này, hệ thống tín dụng và lưu thông tiền tệ có kế hoạch của Liên Xô cuối cùng đã được hình thành trên cơ sở tập trung khối lượng hàng hóa vào tay nhà nước, được đưa vào lưu thông với giá cả ổn định. 

Năm 1929, chính phủ Liên Xô tạm thời đưa ra hệ thống khẩu phần ăn (tem phiếu). Điều này được thực hiện để duy trì mức lương thực tế và cung cấp cho công nhân bánh mì với giá thấp từ kho dự trữ của chính phủ. Vào cuối năm 1934, khi sản xuất cơ giới hóa quy mô lớn cuối cùng đã được thiết lập trong nông nghiệp, các nông trường quốc doanh và tập thể chiếm vị trí thống trị trong nông nghiệp, có thể cung cấp đầy đủ cho người dân mà không cần tem phiếu nữa. Hệ thống tem phiếu đã bị hủy.

Nhu cầu mua sắm của người dân tiếp tục tăng trong giai đoạn này. Như vậy, số công nhân và nhân viên của Liên Xô từ năm 1928 đến năm 1934 đã tăng gấp đôi và vượt quá 23 triệu người. Mức lương trung bình hàng năm trong cùng thời kỳ tăng từ 703 rúp lên 1.791 rúp, và bảng lương tăng từ 8,2 tỷ rúp lên 41,6 tỷ rúp. Năm 1937, mức lương trung bình hàng năm đã tăng lên 3.047 rúp. Thu nhập của tập thể nông dân cũng tăng lên. Đồng thời, chi tiêu của chính phủ cho giáo dục, chăm sóc y tế miễn phí và các hoạt động xã hội và văn hóa khác đã tăng lên đáng kể. Ngân sách nhà nước chi cho các nhu cầu này năm 1937 so với năm 1928 tăng 17 lần. 

Chúng ta phải hiểu các nhà lãnh đạo Liên Xô đã phát triển ngành công nghiệp ở Liên Xô như thế nào. Hàng hóa cần có người mua. Nếu hàng hoá được mua nhiều và cần nhiều hơn nữa, thì sản xuất cũng sẽ phát triển. Nhưng người mua cần tiền để mua hàng. Vào những năm 1930, hàng trăm nhà máy, xí nghiệp đi vào hoạt động. Sau đó, họ bắt đầu thường xuyên tăng sức mua của nhân dân bằng cách giảm giá cả hàng hóa để thúc đẩy sức mua. Trong thời kỳ sau chiến tranh, việc giảm giá hàng hóa đã trở thành thường xuyên.

Liên Xô đã hình thành một loại thị trường nội bộ. Đồng thời, quốc gia này có cán cân ngoại thương tích cực, kể từ năm 1933, Liên Xô luôn bán nhiều hơn mua một chút. Nếu chúng ta so sánh giá năm 1928, thì mức sản xuất công nghiệp năm 1913 là 11 tỷ rúp. Liên Xô đạt mức này vào năm 1927. Trong năm tiếp theo, 1928, đất nước đã vượt qua đáng kể - 16,8 tỷ rúp. Năm 1938, sản xuất công nghiệp ở Liên Xô đạt mức 100,4 tỷ rúp. Về khối lượng sản phẩm hàng hóa chế tạo, Liên Xô đã từ vị trí thứ năm trên thế giới và thứ tư ở Tây Âu lên thứ hai thế giới và thứ nhất ở châu Âu. Liên Xô sản xuất 13,7% sản lượng công nghiệp của thế giới. Người dẫn đầu là người Mỹ - Mỹ sản xuất 41,9%. Các cường quốc hàng đầu châu Âu thua kém Liên Xô: Đức sản xuất 11,6% sản lượng công nghiệp thế giới; Anh - 9,3; Pháp - 5,7%. 

Vì vậy, những điều kiện tiên quyết sau đây đã trở thành chìa khóa thành công của Liên Xô: 

1) huy động sức dân - tạo ra một nền công nghiệp phát triển và hùng mạnh. 

2) việc phát hành tiền trong thời kỳ đầu của quá trình công nghiệp hóa, điều này cho phép mở rộng thị trường nội địa. Dân chúng tin tưởng vào đồng rúp của Liên Xô nên nó không bị mất giá; 

3) độc quyền ngoại thương.

Trong suốt năm 1940 và những tháng trước chiến tranh năm 1941, dự trữ của ngân sách nhà nước không ngừng tăng lên. Tính đến đầu cuộc chiến, đã đạt 9,3 tỷ rúp. Kết quả là, chính phủ Liên Xô đã không tiêu hết số tiền đã nộp vào ngân sách. Chính phủ đã chuẩn bị cho chiến tranh và tạo ra một kho hàng hóa. Để ngăn chặn việc bán những hàng hóa này, họ đã giảm khối lượng lớn tiền. Trong giai đoạn này, hơn một phần tư lượng tiền cung ứng đã bị rút khỏi lưu thông. 

Tổng cộng 582 tỷ rúp đã được chi cho chiến tranh, và 1.117 tỷ rúp đã được nhận từ ngân sách trong chiến tranh. Chiến tranh và tái cơ cấu nền kinh tế đã làm thay đổi đáng kể tình trạng lưu thông tiền tệ ở Liên Xô. Các nguồn lực vật chất và tài chính của nhà nước Xô viết đã được chuyển hướng để đáp ứng các nhu cầu cho chiến tranh với Đức. Các khoản chi tiêu lớn cho quân sự, giảm mạnh sản xuất các mặt hàng trong nước, chuyển dần sang sản xuất vũ khí, quân dụng (các doanh nghiệp bắt đầu sản xuất các sản phẩm quân sự), và do đó, khối lượng thương mại bán lẻ và thu ngân sách nhà nước giảm đáng kể - tất cả những điều này đã gây ra tình trạng bòn rút nguồn tài chính của Liên Xô. Chi tiêu quân sự tăng liên tục từ năm 1940 (57 tỷ rúp) đến năm 1944 (152,6 tỷ rúp) và bắt đầu giảm từ năm 1945 (144,5 tỷ rúp). Tỷ trọng chi tiêu quân sự trong tổng chi ngân sách đạt mức cao nhất vào năm 1942-1943. Chi phí tài trợ cho nền kinh tế quốc dân đã giảm từ 58,3 tỷ rúp năm 1940 xuống còn 31,6 tỷ rúp năm 1942. Sau đó, nó bắt đầu phát triển nhanh chóng, và vào năm 1945, họ đạt 74,4 tỷ rúp. Cần lưu ý rằng hầu hết các khoản chi cho nền kinh tế quốc dân được chi cho xây dựng cơ bản gắn liền với chiến tranh, và phục hồi những gì đã bị phá hủy.

Do bị chiếm đóng phần đáng kể lãnh thổ, cùng với việc chuyển công nghiệp sang sản xuất các sản phẩm quân sự, sản lượng hàng tiêu dùng và sản xuất lương thực giảm mạnh. Do đó, sản lượng bánh mì giảm từ 24 triệu tấn năm 1.940 xuống còn 11 triệu tấn năm 1945; ngũ cốc từ 1,7 triệu tấn còn 1,1 triệu tấn; thịt hơi từ 1.417 nghìn tấn còn 624 nghìn tấn; khai thác cá từ 14 triệu còn 11,3; đường từ 2.151 nghìn tấn còn 465; vải bông từ 3.952 triệu mét còn 1.615; giày da từ 211 triệu đôi xuống 63,1, v.v ... Hơn nữa, sự sụt giảm sản lượng lớn nhất được ghi nhận vào năm 1942-1943.

Đồng thời, sự gia tăng tiêu thụ ngoài thị trường đối với hầu hết các mặt hàng được sản xuất bởi các ngành công nghiệp nhẹ và thực phẩm. Điều này càng làm giảm quỹ thị trường và doanh thu bán lẻ của nhà nước. Giá buôn bán lẻ năm 1942 xuống còn 34% so với mức trước chiến tranh. Ngay cả khi chiến thắng năm 1945, nó chỉ tương ứng 47% doanh thu năm 1940. 

Trong khi quỹ hàng hóa cho người dân bị giảm sút nghiêm trọng, thu nhập tiền tệ chỉ giảm trong những năm đầu của cuộc chiến, năm 1944-1945. chúng bắt đầu tăng trở lại và vượt quá mức trước chiến tranh. Các khoản chi về phụ cấp tiền cho quân nhân, lương hưu và trợ cấp cho quân nhân và gia đình của họ được tăng lên đáng kể. 

Chiến tranh đã làm đảo lộn sự cân bằng giữa thu nhập tiền tệ của người dân và thương mại. Điều này đã tạo ra mối đe dọa đối với lưu thông tiền tệ. Do đó, chính phủ đã thực hiện một số biện pháp nghiêm túc để loại bỏ sự chênh lệch rõ rệt giữa thu nhập và chi tiêu của người dân. Một mặt, các khoản thanh toán và đóng góp từ dân chúng bắt đầu tăng lên, mặt khác, giá một số mặt hàng - rượu vodka, thuốc lá, nước hoa, ... bắt đầu tăng, bắt buộc mua hàng với giá cao.

Vì vậy, khi bắt đầu chiến tranh, một khoản phụ phí quân sự đã được áp dụng đối với thuế thu nhập từ công nhân và nhân viên, và thuế nông nghiệp từ tập thể nông dân và nông dân cá thể. Kể từ năm 1942, thuế chiến tranh được đưa ra. Người dân đã đăng ký các khoản vay của chính phủ. Thiết lập một khoản thu thuế cho người độc thân và gia đình nhỏ. Những người trên 18 tuổi chưa kết hôn và các cặp vợ chồng chưa kết hôn được hoàn trả 2% thu nhập của họ. Liên quan đến việc hủy bỏ các kỳ nghỉ, tiền bồi thường không sử dụng đã không được hoàn trả mà được chuyển thành tiền gửi cá nhân trong các ngân hàng tiết kiệm. Một nguồn thu đáng kể là thu ngân quỹ Quốc phòng và quỹ Hồng quân, và thu hút tiền gửi từ quân nhân vào kho tiền của Ngân hàng Nhà nước. 

Việc tăng giá vodka, thuốc lá, nước hoa và một số hàng hóa khác, cũng như doanh thu từ hoạt động thương mại có tổ chức, đã mang lại thêm 172 tỷ rúp. Đồng thời, họ có thể duy trì mức giá trước chiến tranh đối với hàng hóa cơ bản. Và trong điều kiện thiếu lương thực và một số mặt hàng sản xuất, một hệ thống phân phối sản phẩm theo khẩu phần (tem phiếu) đã ra đời để đảm bảo mức lương đủ sống. Điều này cho phép duy trì mức tiêu thụ tối thiểu cho mọi người. 

Tất cả các biện pháp này đã cung cấp khoảng 90% nguồn tài chính cần thiết cho đất nước. Thâm hụt ngân sách trong những năm đầu tiên của chiến tranh và sự tụt hậu trong thu ngân sách từ các khoản chi tiêu dẫn đến phát thải. Tổng cộng, 54,4 tỷ rúp đã được đưa vào lưu thông trong những năm chiến tranh. Kết quả là cung tiền đầu năm 1946 đạt 73,9 tỷ rúp và vượt cung tiền trước chiến tranh 3,8 lần. Đặc biệt là rất nhiều rúp đã phải được in vào nửa cuối năm 1941, khi những khoản chi phí khổng lồ được yêu cầu để chuyển đất nước sang "tình trạng chiến tranh" (họ đã in 15,3 tỷ rúp). 

Sự phát thải, giảm nguồn cung cấp hàng hóa của nhà nước, giảm lượng lương thực dư thừa trong dân cư nông thôn đã dẫn đến sự gia tăng lớn của giá cả thị trường. Tăng trưởng sản phẩm nông nghiệp là 1020% năm 1943 so với năm 1940. Sau đó, giá bắt đầu giảm. Phải nói rằng sự chênh lệch quá lớn giữa giá cả thương mại nhà nước và thương mại thị trường, cũng như sự khác biệt về mức giá ở các thành phố và khu vực khác nhau, đã dẫn đến tình trạng đầu cơ rộng rãi trong những năm chiến tranh. Thật không may, ngay cả trong những năm khó khăn nhất của cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại, khi phần lớn người dân đã cống hiến mọi thứ theo đúng nghĩa đen (từ tính mạng cho đến số tiền cuối cùng của họ), vẫn có những kẻ hám danh hám lợi giàu lên nhờ sự đau buồn của người khác.

Nhìn chung, hệ thống tiền tệ của Liên Xô đã trải qua những thử thách của chiến tranh. Bất chấp những vết thương nặng nề mà chiến tranh đã gây ra cho nền kinh tế đất nước. Để so sánh, trong ba năm của Chiến tranh thế giới thứ nhất, Nga đã tăng lượng cung tiền lên 9,5 lần và trong bốn năm Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại - thì chỉ gấp 3,8 lần. Ngay trong chiến tranh, Liên Xô hoàn toàn có thể ngăn chặn tình hình xấu đi và bắt đầu củng cố hệ thống tiền tệ. Tính ưu việt của nền kinh tế xã hội chủ nghĩa đã được chứng minh bằng cuộc chiến tranh tàn khốc nhất trong lịch sử loài người.

V. STALIN VÀ KẾ HOẠCH TẠO RA MỘT THỊ TRƯỜNG PHI ĐÔ-LA

- Cải cách kinh tế 1947

Cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại đã làm nảy sinh một số hiện tượng tiêu cực cần phải loại bỏ. Đầu tiên, có sự khác biệt giữa lượng tiền và nhu cầu giao dịch. Có một khoản tiền dư thừa. Thứ hai, một số loại giá đã xuất hiện - khẩu phần ăn, thương mại và thị trường. Điều này làm giảm giá trị của tiền lương bằng tiền và thu nhập bằng tiền của nông dân tập thể theo ngày công lao động. Thứ ba, những khoản tiền lớn đã nằm gọn trong tay giới đầu cơ. Hơn nữa, sự chênh lệch về giá cả vẫn tạo cho họ cơ hội làm giàu cho một số người. Điều này đã làm xói mòn công bằng xã hội trong nước.

Ngay sau khi chiến tranh kết thúc, Nhà nước đã thực hiện một số biện pháp nhằm củng cố hệ thống tiền tệ và tăng cường phúc lợi cho người dân. Nhu cầu mua của người dân tăng lên do quỹ lương tăng lên và giảm chi trả cho hệ thống tài chính. Vì vậy, từ tháng 8 năm 1945, Nhà nước bắt đầu xóa bỏ thuế chiến tranh đối với công nhân viên chức. Thuế cuối cùng đã bị hủy bỏ vào đầu năm 1946. Nhà nước không còn thực hiện xổ số tiền mặt và giảm quy mô đăng ký cho một khoản vay mới của chính phủ. Vào mùa xuân năm 1946, các ngân hàng tiết kiệm bắt đầu trả tiền cho công nhân và nhân viên cho những kỳ nghỉ không sử dụng trong chiến tranh. Sự tái cơ cấu công nghiệp sau chiến tranh bắt đầu. Quỹ hàng hoá có sự gia tăng nhất định do chuyển dịch cơ cấu công nghiệp và do giảm tiêu dùng của các lực lượng vũ trang và do bán chiến lợi phẩm. Sự phát triển của thương nghiệp vẫn tiếp tục. Năm 1946, buôn bán thương mại đã có một phạm vi khá rộng: mạng lưới cửa hàng và nhà hàng rộng khắp đất nước, chủng loại hàng hóa được mở rộng và giá cả của chúng được giảm xuống. Chiến tranh kết thúc khiến giá cả trên các chợ nông sản tập thể giảm (hơn một phần ba). 

Tuy nhiên, đến cuối năm 1946, các hiện tượng tiêu cực vẫn chưa được loại bỏ hoàn toàn. Do đó, quá trình hướng tới cải cách tiền tệ đã được duy trì. Ngoài ra, việc phát hành tiền mới và đổi tiền cũ lấy tiền mới là hành động cần thiết để thanh lý ngoại tệ và nâng cao chất lượng tiền trong nước.

Theo lời Dân Ủy Tài chính Nhân dân Liên Xô Arseny Zverev (ông quản lý tài chính của Liên Xô từ năm 1938), lần đầu tiên Stalin hỏi về khả năng cải cách tiền tệ vào cuối tháng 12 năm 1942 và yêu cầu đệ trình các tính toán đầu tiên vào đầu năm 1943. Lúc đầu, họ dự định thực hiện cải cách tiền tệ vào năm 1946. Tuy nhiên, nạn đói do hạn hán và mùa màng kém ở một số vùng của Liên Xô, việc bắt đầu cải cách đã phải hoãn lại. Chỉ đến ngày 3 tháng 12 năm 1947, Bộ Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng CPSU (b) đã quyết định bãi bỏ hệ thống tem phiếu và bắt đầu cải cách tiền tệ. 

Các điều kiện của cải cách tiền tệ được xác định trong Nghị định của Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô và Ủy ban Trung ương của Đảng Cộng sản Liên Xô (b) ngày 14 tháng 12 năm 1947. Việc đổi tiền được thực hiện trên toàn Liên Xô từ ngày 16 đến ngày 22 tháng 12 năm 1947 và ở các vùng sâu vùng xa kết thúc vào ngày 29 tháng 12. Khi tính toán lại tiền lương, tiền đã được đổi để tiền lương không thay đổi. Đối với các khoản tiền gửi bằng tiền mặt tại Sberbank, số tiền lên tới 3 nghìn rúp được quy đổi một đổi một; đối với các khoản tiền gửi từ 3 đến 10 nghìn rúp, tiền tiết kiệm giảm một phần ba số tiền; đối với các khoản tiền gửi trên 10 nghìn rúp, giảm hai phần ba số tiền. Những công dân giữ số tiền lớn trong nhà có thể đổi theo tỷ giá 1 rúp mới thành 10 rúp cũ. Các điều kiện tương đối thuận lợi cho việc trao đổi tiền tiết kiệm được thiết lập cho những người nắm giữ trái phiếu của các khoản vay chính phủ: trái phiếu của khoản vay năm 1947 không bị điều chỉnh giá lại; trái phiếu của các khoản vay hàng loạt được đổi lấy trái phiếu của một khoản vay mới theo tỷ lệ 3: 1, trái phiếu của khoản vay tự do có thể thực hiện năm 1938 được đổi theo tỷ lệ 5: 1. Các quỹ đã quyết toán và tài khoản vãng lai của các tổ chức hợp tác và trang trại tập thể được đánh giá lại theo tỷ lệ 5 rúp cũ cho 4 rúp mới.

Đồng thời, chính phủ bãi bỏ chế độ tem phiếu (sớm hơn so với các nước thắng cuộc khác), và đưa ra mức giảm giá bán lẻ thống nhất của Nhà nước đối với thực phẩm và hàng công nghiệp. Như vậy, giá bánh mì và bột mì đã giảm bình quân 12% so với giá suất ăn hiện hành; đối với ngũ cốc và mì ống - giảm 10%, ….

Vì vậy, ở Liên Xô, những hậu quả tiêu cực của chiến tranh trong lĩnh vực hệ thống tiền tệ đã được loại bỏ. Điều này khiến nó có thể chuyển sang giao dịch theo giá thống nhất và giảm lượng cung tiền xuống hơn ba lần (từ 43,6 xuống 14 tỷ rúp). Nhìn chung, cuộc cải cách đã thành công. 

Ngoài ra, cuộc cải cách còn có một khía cạnh xã hội. Các nhà đầu cơ bị kìm kẹp. Công bằng xã hội vốn bị chà đạp trong những năm chiến tranh - được khôi phục. Cả thế giới ngạc nhiên rằng chỉ hai năm sau khi chiến tranh kết thúc và sau một vụ mùa bội thu năm 1946, giá lương thực chính vẫn được giữ ở mức khẩu phần hoặc thậm chí giảm. Hầu như tất cả thực phẩm ở Liên Xô đều có sẵn cho mọi người. 

Đây là một bất ngờ và một bất ngờ gây khó chịu cho thế giới phương Tây. Hệ thống tư bản thực sự đã bị đẩy vào vũng bùn. Vương quốc Anh, trên lãnh thổ không có chiến tranh trong bốn năm và chịu thiệt hại ít hơn nhiều so với Liên Xô, không thể bãi bỏ hệ thống “tem phiếu” vào đầu những năm 1950. Vào thời điểm này tại "công xưởng của thế giới" - Mỹ, đã xuất hiện những cuộc đình công của những người thợ mỏ yêu cầu cung cấp cho họ mức sống như những người thợ mỏ của Liên Xô. 

- Giải phóng đồng Rúp khỏi Đô-la

Đồng rúp của Liên Xô đã được cố định với đô-la Mỹ kể từ năm 1937. Tỷ giá hối đoái đồng rúp được tính toán so với ngoại tệ dựa trên đô-la Mỹ. Vào tháng 2 năm 1950, Cục Thống kê Trung ương của Liên Xô, theo lệnh khẩn cấp của I. Stalin, đã tính toán lại tỷ giá hối đoái của đồng rúp mới. Các chuyên gia Liên Xô, tập trung vào sức mua của đồng rúp và đồng đô-la (so sánh giá hàng hóa), và đưa ra con số 14 rúp / đô la. Trước đó (cho đến năm 1947) 53 rúp được trao cho mỗi đô-la. Tuy nhiên, theo người đứng đầu Bộ Tài chính Zverev và người đứng đầu Ủy ban Kế hoạch Nhà nước Saburov, cũng như Thủ tướng Trung Quốc Chu Ân Lai và lãnh đạo Albania, Enver Hoxha, những người có mặt tại sự kiện này, Stalin đã gạch bỏ con số này vào ngày 27 tháng 2 và viết: "Nhiều nhất - 4 rúp".

Một nghị định của Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô ngày 28 tháng 2 năm 1950 chuyển đồng rúp sang cơ sở vàng vĩnh viễn, và việc chốt tỷ giá với đồng đô-la đã bị hủy bỏ. Hàm lượng vàng của đồng rúp được quy định là 0,222168 gam vàng nguyên chất. Từ ngày 1 tháng 3 năm 1950, giá mua vàng của Ngân hàng Nhà nước Liên Xô được ấn định ở mức 4 rúp 45 kopecks cho 1 gam vàng nguyên chất. Liên Xô do đó được bảo vệ khỏi đồng đô-la. Sau chiến tranh, Hoa Kỳ có thặng dư đô-la và họ muốn đổ vào các nước khác, chuyển các vấn đề tài chính của họ sang người khác, và rồi lôi kéo sự phụ thuộc chính trị vào thế giới phương Tây. I.V. Stalin đã trích dẫn Nam Tư, nơi Tito đang lãnh đạo. Đồng tiền Nam Tư được gắn vào một giỏ đầy đô-la Mỹ và bảng Anh. Stalin đã tiên đoán về tương lai của Nam Tư: "... sớm muộn gì phương Tây cũng sẽ kéo sụp đổ Nam Tư về kinh tế và chia rẽ về chính trị ...". Những lời tiên tri của ông đã trở thành sự thật sau này. 

Lần đầu tiên, tiền tệ quốc gia được giải phóng khỏi đồng đô-la Mỹ. Theo Hội đồng Kinh tế và Xã hội LHQ, Ủy ban Châu Âu và Viễn Đông của LHQ (1952-1954), quyết định của Stalin gần như tăng gấp đôi hiệu quả xuất khẩu của Liên Xô. Điều này xảy ra do việc miễn trừ giá đô-la của các nước nhập khẩu, điều này đã hạ giá hàng xuất khẩu của Liên Xô. Đổi lại, điều này dẫn đến sự gia tăng sản xuất trong hầu hết các ngành công nghiệp của Liên Xô. Ngoài ra, Liên Xô có cơ hội loại bỏ việc nhập khẩu công nghệ từ Hoa Kỳ và các nước khác và tăng tốc nâng cấp công nghệ của chính mình. 

- Kế hoạch về một thị trường chung phi Đô-la

Việc trao đổi thương mại của Liên Xô với các nước của Hội đồng Tương trợ Kinh tế (CMEA), được thành lập vào năm 1949, cũng như với Trung Quốc, Mông Cổ, Triều Tiên, Việt Nam và một số nước đang phát triển. “Đồng rúp vàng thời Stalin” đã dẫn đến sự hình thành của một khối kinh tế và tài chính. Một thị trường chung xuất hiện, không có đồng đô-la và do đó không có ảnh hưởng chính trị của Hoa Kỳ. 

Vào nửa đầu tháng 4 năm 1952, một hội nghị kinh tế quốc tế được tổ chức tại Moskva. Tại đây, phái đoàn Liên Xô do Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô Shepilov làm trưởng đoàn đã đề xuất thiết lập một thị trường chung cho hàng hóa, dịch vụ và đầu tư vốn. Nó không có đồng đô-la Mỹ và được tạo ra để chống lại Hiệp định chung về thuế quan và thương mại (GATT) và sự mở rộng của Hoa Kỳ. Tại thời điểm này, Kế hoạch Marshall đã hoàn thành. Nền kinh tế của hầu hết các nước châu Âu đều phụ thuộc vào Hoa Kỳ. 

Trở lại năm 1951, các thành viên CMEA và Trung Quốc tuyên bố sự hợp tác chặt chẽ không thể tránh khỏi giữa tất cả các nước không muốn phụ thuộc vào đồng đô-la Mỹ và sự sai khiến của các cấu trúc tài chính và thương mại phương Tây. Ý tưởng này đã được các nước như Afghanistan, Iran, Ấn Độ, Indonesia, Yemen, Syria, Ethiopia, Nam Tư và Uruguay ủng hộ. Các nước này đã trở thành đồng tổ chức của Diễn đàn Moskva. Điều thú vị là đề xuất này cũng được một số nước phương Tây - Thụy Điển, Phần Lan, Ireland, Iceland và Áo ủng hộ. Tổng cộng có 49 quốc gia đã tham gia cuộc họp ở Moskva. Trong quá trình làm việc của mình, hơn 60 hiệp định thương mại, đầu tư và khoa học kỹ thuật đã được ký kết. Trong số các nguyên tắc chính của các thỏa thuận này là: loại trừ thanh toán bằng đô-la; khả năng đổi hàng, bao gồm cả việc trả nợ; phối hợp chính sách trong các tổ chức kinh tế quốc tế và trên thị trường thế giới; đối xử bình đẳng lẫn nhau trong các khoản vay, đầu tư, cho vay và hợp tác khoa học kỹ thuật; các ưu đãi về hải quan và giá cả cho các nước đang phát triển (hoặc hàng hóa riêng lẻ của họ), v.v. 

Phái đoàn Liên Xô đề xuất ở giai đoạn đầu ký kết các hiệp định song phương hoặc đa phương về các vấn đề hải quan, giá cả, tín dụng và hàng hóa. Sau đó, họ lên kế hoạch tiến hành từng bước thống nhất các nguyên tắc của chính sách kinh tế đối ngoại và tạo ra một khu thương mại "khối chung". Ở giai đoạn cuối cùng, người ta đã lên kế hoạch tạo ra một đồng tiền chung giữa các nước với hàm lượng vàng bắt buộc (đồng rúp đã được chuẩn bị cho việc này), dẫn đến việc hoàn thành việc hình thành một thị trường chung. Rõ ràng là hội nhập kinh tế và tài chính đã dẫn đến hội nhập chính trị. Xung quanh Liên Xô, không chỉ có xã hội chủ nghĩa, mà còn có dân chủ nhân dân và các nước cựu thuộc địa, tức là các quốc gia đang phát triển, sẽ được thống nhất. 

Thật không may, sau cái chết của Stalin, chính quyền của Liên Xô và hầu hết các nước CMEA khác đã rút khỏi các đề xuất của ông, dần dần rơi vào quyền lực của đồng đô-la. Họ cố gắng "quên" đi dự án vĩ đại của đồng chí Stalin. Hơn nữa, do các cuộc phiêu lưu kinh tế xã hội và chính trị của Khrushchev, cần phải phá giá mạnh "đồng rúp vàng thời Stalin" (10 lần) và giảm hàm lượng vàng của nó. Vào cuối những năm 1970, hàm lượng vàng của đồng rúp Liên Xô trên thực tế đã bị loại bỏ hoàn toàn. Kể từ thời Khrushchev, hoạt động ngoại thương của Liên Xô với hầu hết các nước bắt đầu được thực hiện bằng đô-la Mỹ. Ngoài ra, Liên Xô trở thành "nhà tài trợ" của các nước đang phát triển và bắt đầu cung cấp cho thế giới phương Tây năng lượng và nguyên liệu công nghiệp rẻ. Và dự trữ vàng, vốn được tạo ra dưới thời Stalin, bắt đầu mất đi nhanh chóng. 

Ý tưởng về "toàn cầu hóa của Liên Xô" ở cấp độ tài chính và kinh tế và tự do khỏi đồng đô-la Mỹ, thoát khỏi phụ thuộc vào Hệ thống Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ, đã được đề xuất bởi Joseph Stalin.

(theo Tạp Chí Quân sự - Nga 25/4/2014)

#Gấu